عوارض جانبی در کاشت مو

عوارض عمومی

جلوگیری از عوارض

عمل جراحی کاشت مو اگرچه به دست متخصصان حاذق انجام شود و یا با وجود اینکه همه چیز طبق برنامه تعیین شده پیش برود، این امکان وجود دارد که بیمار با عوارض جانبی آن مواجه شود. پزشکان باید تاریخچه کامل (پرونده و سوابق پزشکی گذشته، حال، خانوادگی، فامیلی و شخصی) فرد مراجعه کننده را جویا شوند که مهم ترین آنها سوال در مورد سابقه آلرژی ها، بیماری های همراه، مصرف دارو در حال حاضر، و انجام معاینه های فیزیکی کامل تمام بیماران می باشد.

انتخاب بیمار

احتیاطات پزشکی

بیماری های همراه

پیش از جراحی باید سطح قند خون و فشار خون بیماران مبتلا به دیابت و فشار خون بالا کنترل شود. مشکلات قلبی و عروقی باید باشد با اجازه و تحت اختیار یک متخصص قلب تثبیت شود. با وجود اینکه دیابت، فشار خون بالا یا بیماری های قلبی عروقی منع مطلقی برای کاشت مو محسوب نمی شود اما پيوند مو در افراد مبتلا به اين بیماری های همراه باید با احتیاط انجام شود.

اختلالات خون، مشکلات کبدی و کلیوی و وجود بیماری های عفونی پوستی نیز باید قبل از جراحی شناسایی شوند. این امر برای جلوگیری از خونریزی بیش از اندازه حین عمل و پس از آن، اطمینان از رساندن مناسب و به موقع دارو و دفع و تخلیه آن، اجتناب از جذب طولانی مدت و تجمع دارو، و اجتناب از تشدید عفونت های پوستی، که ممکن است بر رشد گرافت های پیوندی در کاشت یا بهبودی نواحی دهنده (محل برداشت مو در پشت سر) اثر منفی بگذارد، انجام می شود.

بیماران مبتلا به آلوپسی سیکاتریس باید تحت بیوپسی پوست سر قرار بگیرند و به متخصص پوست مراجعه کنند. پس از تحت درمان قرار گرفتن و تشخیص بیماری پایدار یا غیر فعال بیمار قبل از مداخله جراحی در این موارد، حداقل 2 سال زمان انتظار لازم است.

داروهای محافظ

مصرف داروهای ضدانعقاد خون مانند آسپیرین، وارفارین، ویتامین E، داروهای گیاهی و غیره باید حداقل از 2 هفته قبل از جراحی متوقف شود، و در صورت امکان، بر اساس رضایت متخصص قلب بیمار انجام گیرد. بسیاری از پزشکان عمل کاشت را بر روی بیمارانی که آسپرین بچه مصرف می کنند انجام می دهند، در حالی که بعضی از آنها نیز انجام نمی دهند. طبق تجربه شخصی بر روی بیماران با مصرف آسپرین عمل جراحی انجام شده و خونریزی شدید و بیش از اندازه رخ نداده است، ولی بیمارانی که نمی توانند مصرف این دارو را قطع کنند نیز می توانند در نهایت احتیاط و مراقبت، تحت عمل جراحی قرار گیرند.

مصرف سیگار و الکل

مصرف سیگار باید حداقل 2 هفته قبل از جراحی متوقف شود، چرا که به دلیل اثر تنگ کنندگی عروق آن ممکن است باعث تأخیر در بهبود زخم، بهبود ضعیف زخم و موجب باز شدن زخم یا رشد ضعیف گرافت های پیوندی می شود. جایگزین کردن سیگار الکترونیک یا قرص نیکوتین با سیگار می تواند کمک کند. توصیه می‌شود به منظور کاهش خونریزی و تورم، حداقل چند روز پیش از عمل از مصرف الکل اجتناب کنید.

ضایعات و بیماری های پوستی قبلی

بیماری های پوستی از قبیل کراتوز اکتینیک (اکتینیک کراتوزیس) یا کارسینوم سلول بازال باید قبل از جراحی، درمان و برطرف شوند. فولیکولیت یا عفونت های پوستی هم باید به همین ترتیب درمان شوند.

در صورت وجود بیماری کلوئید، به خاطر احتمال تشکیل اسکار بزرگتر ناشی از عمل کاشت مو توصیه شود با احتیاط عمل کرده و برای جلوگیری از بهبود ضعیف زخم از تکنیک هایی مانند بخیه تریکوفیتیک، استفاده از ژل یا کرم های اسکار و یا تزریق استروئید، و یا در صورت امکان تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت) یا Acell را نیز در تجهیزات درمانی گنجانده شود.

عوارض عمومی

جراحی پیوند مو به طور کلی یک روش بی خطر است که عوارض جانبی نسبتا کمی در بر دارد. این عوارض جانبی را می توان به نوع پوست سر که دارای عروق بسیار باشد، تکنیک های مورد استفاده در ضدعفونی کردن  و پیشرفت و بهبودی های مداومی که در تکنیک های جراحی ایجاد می شود، نسبت داد.

عوارض حین عمل

حساسیت شدید به دارو

در صورتی که بیماران قبل از اجازه برای عمل جراحی به درستی از طریق سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی کامل ارزیابی شده باشند، بروز واکنش های دارویی طی عمل جراحی معمول نمی باشد. در طول مشاوره اولیه بیمار، هر گونه سابقه واکنش های آلرژیک به بی حسی موضعی و داروها از بیمار پرسیده و چک می شود.

داروهای متداول مورد استفاده برای قبل و حین عمل در کاشت مو شامل داروهای ضد اضطراب (مانند دیازپام)، داروهای ضد درد و آنتی بیوتیک ها می باشد.

واکنش آلرژیک به بی حسی موضعی بسیار نادر است. بی حسی موضعی آمیدی (لیدوکایین، مپی واکائین، بوپیواکائین ، آرتیکائین ، و پریلوکائین) از نظر آماری نسبت به انواع استر (بنزوکائین، پروکائین، تتراکائین) کمتر آلرژی ایجاد می کند. واکنش آلرژیک به بی حسی موضعی شامل واکنش های ازدیاد حساسیت نوع IV به ویژه در گروه استرها، معمولا پس از کاربرد موضعی دارو رخ می دهد. واکنش های فوری آلرژیک IgE (ایمونوگلوبین E) به داروهای بی حس کننده موضعی اغلب در مورد بی حسی آمیدی معمول نیست؛ با این حال، گزارش های موردی نشان می‌دهند واکنش حساسیت نوع I از جمله کهیر (تصویر 1)، آنژیواِدم یا ورم پوست، خس خس سینه و تنگی نفس، عطسه، خارش، یا شوک آنافیلاکسی (حمله آلرژیک) در عرض چند دقیقه تزریق دارو اتفاق می‌افتد. آنافیلاکسی به صورت علائم تنفسی (تنگی نفس، خس خس سینه، انسداد مجاری تنفسی فوقانی و ورم)، نشانه های دستگاه گوارش (تهوع، استفراغ، اسهال، شکم درد) و علائم قلبی عروقی (سرگیجه، سنکوپ یا غش، فشار خون پایین) خود را نشان می دهد.

برای بیماران مبتلا به سابقه واکنش حساسیت به بی حسی موضعی، انجام یک تست پوستی قبل از جراحی به عنوان یک ابزار تشخیص مناسب توصیه می شود.

اگر با وجود غربالگری کامل برای واکنش های آلرژیک در طول مشاوره قبل از عمل، طی جراحی واکنش نامطلوب به دارو اتفاق بیفتد، استفاده از هر گونه داروی محرک مشکوک باید قطع شود، داروهای آنتی هیستامین مانند دیفن هیدرامین باید در دسترس باشد و استفاده شود و مراقبت های اضطراری باید مدیریت و اجرا شود. آلبوترول استنشاقی باید بطور انحصاری باشد در صورت بروز برونکواسپاسم در دسترس باشد. در صورت بروز شوک آنافیلاکسی، اپی نفرین باید فورا در دسترس باشد (لطفا جدول 1را مشاهده نمایید). اطمینان حاصل کنید که تمام کارکنان و همچنین کلینیک برای مقابله با موارد اضطراری مانند واکنش های آلرژیک به خوبی مجهز باشد. انجام عمل جراحی با استفاده از تنظیمات و تجهیزات بیمارستانی می تواند برای بیمارانی که مشکوک به واکنش ازدیاد حساسیت هستند مناسب تر باشد.

مسمومیت با بی حسی موضعی

بیحسی موضعی از سد خونی مغزی عبور می کند و سمیت سیستمیک می تواند به صورت علائم سمیت دستگاه عصبی (CNS) یا سیستم قلبی عروقی (CVS) ظاهر شود. سمیت دستگاه عصبی وابسته به دوز است و با دوزهای پایین منجر به افسردگی و در دوزهای بالا موجب تحریک و تشنج در سیستم عصبی می شود.

تصویر 1  کهیر

عوارض	جلوگیری	مدیریت
حساسیت شدید دارویی	تست پوستی (در صورت مشکوک بودن به آلرژی نسبت به بی حسی موضعی) سابقه قبلی آلرژی بیمار به دارو	مصرف داروی محرک متوقف شود استفاده از آنتی هیستامین مانند دیفن هیدرامین 50 میلی گرم قرص خوراکی ، تک دوز  mg/mL50   تزریق عضلانی از طریق عضله دلتویید آلبوترول استنشاقی 2 تا 4 بار (در موارد برونکواسپاسم و ورم حنجره)   اپی نفرین 30.0 میلی گرم (mL 30.0 دوز استاندارد mL1 یا mg1 ویال) تزریق عضلانی به قسمت خارجی ران یا عضله دلتویید دیگر
مسمومیت با بی حسی موضعی	1. تزریق mL 3-5 بی حسی با فاصله زمانی بین هر تزریق 2. قبل از هر تزریق، سوزن هواگیری شود 3. برای حجم های بالا در بی‌حسی  مقادیر  μg/kg15-10 در بزرگسالان	درمان با امولسیون اینترالیپید (ILE) تزریق ماده حاجب به مقدار زیاد، به میزان 20٪ امولسیون اینترالیپید در mL/kg  1.5 به مدت بیش از 1 دقیقه و سپس تزریق mL/kg/h 15، حداکثر سه بولوس·          حداکثر دوز تجمیعی،  mL/kg12
سکسکه		نوشیدن آب یا یخ حبس کردن نفس تنفس در پاکت های کاغذی قهوه ای کلرپرومازین خوراکی 25 میلی گرم هر 6 ساعت به مدت 10-7 روز
واکنش وازوواگال	اجتناب از عوامل تسریع کننده، یعنی نشستن یا ایستادن طولانی مدت، استرس عاطفی، درد، گرما، خونگیری وریدی، مصرف الکل، کم آبی بدن، و استفاده از وازودیلاتورها (گشاد کننده رگ و عروق) و دیورتیک ها (داروهای ادرار آور)	بیمار به حالت خوابیده طاقباز (پاها صاف باشد) یا وضعیت چمباتمه (در صورت نشانه های آغازین بیماری) قرار بگیرد. تمرینات هوازی و ایزومتریک اندام ها. هیدراتاسیون یا رساندن مایع به بدن بیمار (2.5-2 لیتر در روز و مکمل سدیم) استفاده از داروها 1.  فلودروكورتيزون mg  0.2- 0.1 / روزانه برای بیماران کم سن تر و سالم 2. متوپرولول برای بیماران بالای 40 سال یا مبتلا به فشار خون بالا
خونریزی بیش از حد	1 تا 2 هفته قبل از جراحی، مصرف داروهای ضد انعقاد خون قطع شود. مصرف روزانه الکل، چند روز تا چند هفته قبل از جراحی متوقف شود. فشار خون کنترل شود.	فشار مستقیم و انعقاد خون با کلامپ و یا بخیه ناحیه خونریزی. تزریق/ پانسمان مرطوب آغشته به بی حسی موضعی + اپی نفرین. تزریق وریدی (سرُم درمانی) در شرایط از دست دادن حجم زیاد خون
افت شدید فشار خون	اجتناب از عوامل تسریع کننده رفلکس وازوواگال. اجتناب از تزریق داخل عروقی بی حسی موضعی (با اپی نفرین) نظارت بر فشار خون در طول جراحی	فشار خون بالا • مدیریت درد • داروهای ضد فشار خون را ادامه دهید (به جز بتا بلاکرهای غیر انتخابی قلبی) کم فشاری خون • برادیکاردی: تزریق آتروپین زیرزبانی یا عضلانی در دوزهای mg  0.5 (mL  0.5) • ضربان نرمال: تزریق اِفدرین زیر زبانی یا تزریق عضلانی در دوزهای mg 25 یا (mL  0.5)
درد	قبل و حین عمل، داروهای ضد درد مصرف شود	مدیریت درد با استفاده از بی حسی موضعی و مانورهای کمکی (کیسه یخ، ماساژ، و غیره)
تهوع و استفراغ	خوردن یک غذای سبک قبل از عمل جراحی اجتناب از عوامل تسریع کننده شوک وازوواگال کنترل دیابت، فشار خون تست و غربالگری آلرژی برای جلوگیری از بروز شوک آنافیلاکسی	داروهای ضد تهوع (جدول 2)

جدول 1. عوارض حین عمل، جلوگیری و مدیریت

مسمومیت بی حسی موضعی دارای دو فاز است و با تحریک دستگاه عصبی (بی قراری، تغییر شنوایی، طعم فلزی دهان) آغاز شده و تا تشنج و سکته، افسردگی و کاهش فعالیت دستگاه عصبی (خواب آلودگی، کما و ایست تنفسی) پیش می رود و متعاقب آن با التهاب سیستم قلب و عروق (تاکیکاردی، آریتمی بطنی، پرفشاری خون) و در نهایت افسردگی و کاهش فعالیت بدن(برادیکاردی یا کند تپشی، بلوک قلبی، ایست قلبی، افسردگی یا دپرشن قلبی) ادامه می یابد.  

از طریق (1) تزریق مواد بی حسی به صورت تدریجی در مقدار mL  3-5 و سپس مکث کردن با فاصله زمانی بین هر تزریق، و (2) هواگیری سوزن سرنگ قبل از هر تزریق برای اجتناب از تزریق های داخل عروقی و (3) برای حجم بالای بی حسی، برای بزرگسالان، مقادیر از حد سمی μg/kg15-10 بیشتر نباشد، می‌توان از مسمومیت با بی حسی موضعی جلوگیری کرد.

در جراحی کاشت مو، تا زمانی که متخصص از حداکثر دوز فراتر نرود و اقدامات پیشگیرانه ذکرشده را مد نظر قرار داده و رعایت نماید، مسمومیت بی حسی موضعی به ندرت اتفاق می افتد. در شرایط مسمومیت شدید، درمان با امولسیون چربی (ILE) تجویز می شود(جدول 1).

سکسکه

حین عمل جراحی احتمال دارد بیمار دچار سکسکه شود و این وضعیت می تواند از 48 ساعت تا یک هفته طول بکشد. بیمار می تواند در ابتدا با درمان های خانگی و مانورهای فیزیکی مثل بلع سریع آب یا قطعه نازک و کوچک یخ، حبس کردن نفس، و یا بازدم و تنفس در پاکت کاغذی درمان شود. کلرپرومازین، یک نوع فنوتیازین، از داروهای آرامبخش است که برای سکسکه و عوارض جانبی آن مانند گیجی، خواب آلودگی، بی خوابی و تاری دید تجویز می شود.

سکسکه ها حین جراحی به دلیل حرکات سر می توانند هنگام قرار دادن گرافت ها باعث ایجاد مشکل شوند. اگر در شب عمل جراحی ادامه پیدا کنند بیماران ممکن است دچار مشکل در خواب، احساس بی قراری و خستگی شوند. مصرف کلرپرومازین خوراکی تک دوز بلافاصله علائم را از بین می برد. با این حال، عوارض جانبی ذکر شده فوق باید در نظر گرفته شود.

واکنش وازوواگال

سنکوپ یا سکته، یک مشکل پزشکی معمول با فراوانی بین 15 تا 39% است که به طور برابر بین مردان و زنان با افزایش احتمال وقوع پس از 70 سالگی اتفاق می افتد. نشانه های سنکوپ شامل تهوع، رنگ پریدگی، تعریق، انقباض عضلانی، گیجی و اختلال حواس، صدمه فیزیکی، تپش قلب، تنگی نفس، درد در قفسه سینه و کبودی پوست می باشد.

بیشترین علل سنکوب، رفلکس عصبی با واسطه است که با عنوان سنکوپ نوروكارديوژنيك يا رفلكس وازوواگال شناخته می شود. سایر علل سنكوپ، منشا قلبي، افت ارتواستاتیک فشار خون، حساسيت سينوس کاروتيد، و علل عصبی و غدد درون ریز و اختلالات روانپزشکی دارد.

رفلکس وازوواگال با نشستن یا ایستادن طولانی مدت، استرس عاطفی، درد، گرما، خونگیری وریدی، مصرف الکل، کم آبی بدن و استفاده از وازودیلاتورها و دیورتیک ها می تواند تحریک شده و جلو بیفتد. علائم آن شامل تهوع و استفراغ، درد شکمی، تعریق، رنگ پریدگی، تپش قلب و سرگیجه می باشد. که پس از این علامات، از دست دادن هوشیاری و انقباضات تونیک-کلونیک کوتاه مدت (کمتر از 15 ثانیه) اتفاق می افتد.

مکانیزم سنکوپ وازوواگال هنوز به طور کامل درک نشده است اما به عنوان یک واکنش (رفلکس بزولد جاریش) تعریف شده که با کاهش بازگشت وریدی و در نتیجه پرشدن ناکافی بطن و انقباضات قلبی شدید از طریق عمل گیرنده های مکانیکی (گیرنده های C) واقع در بطن چپ، دهلیز، و شریان ریوی آغاز می شود. تغییرات در مقاومت محیطی عروق رخ می دهد. عملکرد سیستم عصبی اتونوم (خودکار) مختل شده و منجر به ناتوانی مسیرهای وازوموتور سمپاتیکی به منظور افزایش مقاومت محیطی عروق هنگام قرار گرفتن فرد در وضعیت عمودی می شود. علاوه بر این، واکنش ضربان قلب به واسطه گیرنده های فشار به فشار خون پایین از طریق عصب واگ نیز مختل می شود.

اجتناب از عوامل تسریع کننده و قرارگیری بیمار در موقعیت خوابیده به صورت طاقباز یا نشسته روی زمین در حالت چمباتمه در مدت بروز نشانه های اولیه بیماری، هیدراتاسیون یا مایع رسانی به بدن، و تمرین های هوازی و ایزومتری اندام ها به عنوان مدیریت اولیه توصیه می شود. درمان های دارویی شامل فلودروكورتيزون و متوپرولول می باشد (جدول 1).

خونریزی بیش از حد

خونریزی شدید در جراحی پیوند مو به ویژه در موارد جراحی با ترکیب اپی نفرین در بی حسی موضعی و یا بی‌حسی تامسِنت با ریسک بالاتر در بیمارانی که مصرف آسپرین، هپارین، ویتامین E، داروهای گیاهی و سایر رقیق کننده های خون دارند و یا در بیمارانی که مصرف روزانه الکل قبل از جراحی داشتند، غیر معمول است. فشار خون بالا نیز خونریزی را تشدید می کند. از آزمایش های انعقاد خون می توان برای غربالگری بیماران به منظور تعیین وجود اختلالات خونریزی استفاده کرد.

استفاده از بی‌حسی تامسِنت و مراقبت و اجتناب از بریدن ساختارهای عروقی هنگام برداشت از ناحیه بانک مو حائز اهمیت است و به جلوگیری از خونریزی بیش از حد کمک می کند.

کاهش عمق برش در ایجاد شکاف برای کاشت نیز در کنترل خونریزی که باعث افزایش زمان کاشت و در نهایت کل عمل می شود کمک می کند. این روند ریسک رشد ضعیف گرافت های پیوند شده را به دلیل اینکه مدت زیادی خارج از بدن هستند بالا می برد.

خونریزی هنگام عمل جراحی را می توان با اِعمال فشار مستقیم و انعقاد، بستن، و یا بخیه زدن ناحیه خونریزی کنترل کرد. تزریق بی حسی موضعی اضافی با اپی نفرین در ناحیه خونریزی نیز می تواند به کنترل خونریزی کمک کند.

همچنین استفاده از پانسمان مرطوب آغشته به بی حسی موضعی حاوی اپی نفرین می تواند در کنترل خونریزی مفید باشد. تزریق وریدی (سرُم درمانی) ممکن است در شرایط از دست رفتن شدید حجم خون مرتبط با فشار خون لازم باشد. بررسی دقیق ناحیه اهدا کننده (بانک مو) باید قبل از بستن زخم انجام شود تا احتمال خونریزی پس از عمل یا ایجاد هماتوم کاهش یابد. خونریزی پس از عمل، با وجود پانسمان فشاری و استفاده از هدبند چسبان در سراسر پیشانی و ناحیه بانک مو به منظور کنترل ورم صورت و نیز جلوگیری از خونریزی بیشتر از زخم ناحیه برداشت مو (بانک مو) به ندرت اتفاق می افتد.

فشار خون بالا و کم فشاری خون

در یک فرد سالم، بالا رفتن فشار خون هنگام جراحی کاشت مو معمولا ناشی از درد است.

بیماران مبتلا به پرفشاری خون باید داروهای ضد فشار خون را ادامه دهند. به بیمارانی که بتا بلاکرهای غیر‌انتخابی مصرف می کنند باید توصیه شود که آن را با بتا بلاکرهای انتخابی قلب (آسبوتولول، آتنولول، بتاکسولول، بیزوپرولول، اسمولول، متوپرولول) جایگزین کنند چرا که ترکیبی از بتابلاکرهای غیر‌انتخابی و مقادیر زیادی از اپی نفرین سیستمیک خطر پرفشاری حاد (سیستولیک بالای  mmHg200) را افزایش می دهد که می تواند به طور ناگهانی منجر به سکته مغزی شود. اپینفرین دارای هر دو اثر آلفا آدرنرژیک (انقباض عروق) و اثرات بتا آدرنرژیک (ایجاد وازودیلاسیون یا گشادی رگها) بتابلاکرهای غیر‌انتخابی با به جا گذاشتن اثر انقباض عروقی اپی نفرین بدون مانع، باعث واکنش پر فشاری خون شده و از وازودیلاسیون جلوگیری می‌کنند.

بتابلاکرهای غیر‌انتخابی همچنین می توانند واکنش به اپی نفرین به صورت شوک آنافیلاکسی که می تواند منجر به مرگ شود، مهار کنند.

کم فشاری خون ممکن است با یک رفلکس وازوواگال در شرف وقوع یا به دلیل حجم خون از دست رفته (در شرایط خونریزی بیش از حد) مرتبط باشد.

اگر افت فشار خون همراه با برادی کاردی (کندتپشی) باشد، آتروپین به صورت زیر زبانی استفاده شده یا عضلانی تزریق می شود. اگر فشار خون به همراه ضربان قلب طبیعی باشد، اِفدرین به صورت زیر زبانی استفاده شده یا به داخل عضله تزریق می شود (جدول 1).

درد

درد جراحی به دلیل اختلال در سیگنال های دردزا از سوی اعصاب محیطی دچار اختلال رخ می دهد و با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) معمولی و یا داروهای ضد درد قوی تر، درد قبل از عمل و حین عمل را می توان مدیریت کرد. برخی از جراحان تصمیم گرفتند که از داروها استفاده نکنن و از روش های جایگزین مانند ماساژ بدن به عنوان پرت کننده حواس، استفاده از کیسه های یخ به عنوان بی حس کننده کمکی، پخش موسیقی، تماشای فیلم و یا صحبت با کارکنان در حالی که بیمار تحت بی حسی موضعی قرار دارد برای نگه داشتن بیمار در وضعیت راحت و بدون درد توصیه می شود. تزریق بی حسی موضعی هر 2 ساعت در ناحیه برداشت مو و محل کاشت (گیرنده) از طریق بلوک عصبی و رشته ای تا زمان اتمام جراحی اثر بی حس- کنندگی پیوسته و مداومی را فراهم می کند.

تهوع و استفراغ

وقوع تهوع و استفراغ هنگام جراحی می تواند باعث مشکل شود؛ چرا که ممکن است موجب افزایش زمان عمل، خونریزی بیشتر و بیرون آمدن گرافت ها از جای خود و در نتیجه ورم صورت شود. با این حال، این اتفاق پس از جراحی (بلافاصله پس از آن یا روز بعد) بیشتر شایع است. استفراغ غیر قابل کنترل اگر چه به ندرت اتفاق می‌افتد، اما ممکن است نیاز به جایگزینی تزریق وریدی (سرم درمانی) باشد. بیمارانی که حالت تهوع و استفراغ را تجربه می‌کنند ممکن است تصمیم بگیرند که برای کسب نتیجه، مایل نباشند جلسات بعدی را دنبال کنند.

داروهایی مانند متوکلوپرامید (پلازیل) یا دومپریدون (موتیلیوم) به نظر می رسد کمکی نمی کنند. اندانسترون (زوفران) با وجود گران قیمت بودن، داروی موثری در عمل من برای درمان استفراغ پس از شیمی درمانی بوده است و می تواند یک انتخاب عالی برای درمان استفراغ شدید پس از جراحی باشد. سایر داروهای ضد تهوع نیز می توانند استفاده شوند (جدول 2).

تهوع و استفراغ همچنین می تواند علائم شوک آنافیلاکسی یا هیپوگلیسمی باشد که با دادن نوشیدنی‌های شیرین یا محلول غلیظ قندی برای موارد شدید درمان می شود. تهوع و استفراغ همراه با هیپرگلیسمی (افزایش قند خون) در بیماران دیابتی را می توان از طریق ادامه دادن داروهای تجویزی بیماران حتی هنگام عمل جراحی و در دسترس نگه داشتن گلوکومتر (دستگاه سنجش قند خون) و انسولین کنترل کرد.

جدول 2. داروهای ضد تهوع، مکانیسم عملکرد و برخی عوارض جانبی

داروهای ضد تهوع	مکانیسم اثر	عوارض جانبی
تزریق وریدی پرومتازین   mg25- 12.5 خوراکی mg 25	اثرات آنتاگونیستی گیرنده های دوپامین	EPS (سندرم های اکستراپیرامیدال، شامل علائم آکاتیزیا، پارکینسون، دیسکینزی دیررس)
تزریق وریدی پروکلرپرازین  mg10- 2.5 خوراکی mg 5-10	اثرات آنتاگونیستی گیرنده های دوپامین	EPS (سندرم های اکستراپیرامیدال، شامل علائم آکاتیزیا، پارکینسون، دیسکینزی دیررس)
تزریق وریدی متوکلوپرامید  mg10-20 خوراکی mg10-20	اثرات آنتاگونیستی گیرنده های دوپامین (برای بیماران مبتلا به ریفلاکس معده یاGERD  مفید است)	گیجی و اختلال حواس، بی هوشی یا تحت تاثیر خواب آلودگی
تزریق وریدی دروپریدول mg 0.625	اثرات آنتاگونیستی گیرنده های دوپامین	سندروم کیو تی مزمن (QT interval) و محرک ایست قلبی
تزریق وریدی اندانسترون  mg1 برای رهایی از حالت تهوع و استفراغ،    mg 4 برای جلوگیری / خوراکی  mg 6	اثرات آنتاگونیستی سروتونین (HT3-5)	اضطراب، بی قراری، تحریک پذیری، شوک عصبی یا تنفس عمیق و سریع منجر به سرگیجه
هیدروکسی زین خوراکی  mg 25-100	اثرات آنتی هیستامینیک › آنتی موسکارینیک	بی هوشی یا تحت تاثیر خواب آلودگی
تزریق وریدی دیفن هیدرامین mg 25-50 خوراکی mg 25-50	اثرات آنتی هیستامینیک › آنتی موسکارینیک	بی هوشی یا تحت تاثیر خواب آلودگی
اسکوپولامین mg 1.5 به صورت پچ پوستی (ترانس درمال)	اثرات آنتی موسکارینیک › آنتی هیستامینیک

عوارض بعد از عمل

عوارض عمومی پس از عمل که خفیف و موقت در نظر گرفته می شود به عنوان بخشی از دوره پس از عمل محسوب شده و شامل موارد زیر می باشند:

سکسکه مداوم

دلایل احتمالی سکسکه پس از جراحی کاشت مو عبارتند از: (1) استفاده از داروی دیازپام یا قطع آن، (2) انقباضات عصب فرنیک که خود باعث تحریک ناحیه پشت گوش می شود که در طول برداشت نوار پوستی تحت تاثیر قرار می‌گیرند. (3) به پشت قرار گرفتن بیمار طی جراحی (4) تنفس بیش از حد هوا به دلیل تحریک حرکات عضلات دیافراگم در بیماران هیجان زده یا حراف!

سکسکه (Bouts) دوره ای حدود یک تا دو روز طول می کشد، در حالی که سکسکه طولانی بیش از 48 ساعت ادامه دارد و طول مدت سکسکه مهارنشدنی بیش از دو ماه است.

حساسیت زیاد (درد، سفتی پوست)  و گزگز (کرختی و خواب رفتن مناطق مختلف بدن)

درد پس از جراحی معمولا در شب جراحی رخ می دهد و بعد از طی چند روز رفع می شود. بیمارانی که با روش FUT تحت عمل کاشت مو قرار می گیرند در مقایسه با روش FUE و به دلیل بخیه خوردن، سفت بودن و عدم انعطاف پذیری پوست سر و برش های پهن برای کاشت مو، درد بیشتری تجربه می کنند. در روش FUE، درد پس از عمل از شدت کمتری برخوردار است و چند ساعت پس از عمل فروکش می کند یا حس ناراحتی خفیفی در شب جراحی خواهید داشت.

جدول 3. عوارض پس از عمل و مدیریت آن

عوارض	مدیریت
سکسکه مداوم	کلرپرومازین mg 25 خوراکی هر 6 ساعت به مدت 7 تا 10 روز
حساسیت زیاد/گزگز و مورمور	حساسیت زیاد (درد) داروهای ضد درد (داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، پاراستامول، اپیوئیدها)کیسه یخ گزگز و مورمور پس از چند ماه خود به خود رفع می شود
ورم صورت	استفاده از تریامسینولون استوناید در ماده بی حسی  استروئید خوراکی کیسه یخ بالابردن وضعیت سر (با یک بالش کوچک) تا ارتفاع 45 درجه قرارگیری سر (به حالت طاقباز، به پهلو خوابیده یا پشت سر موازی با کف اتاق باشد، در صورت امکان تا 1.5 روز این وضعیت حفظ شود) استفاده از هدبند مناسب و راحت بر روی پیشانی
تهوع و استفراغ	داروهای ضد تهوع
تلوژن افلوویوم یا ریزش مو بر اثر شوک محیطی	محلول ماینوکسیدیل 5% روزی 2 بار
فولیکولیت یا التهاب و عفونت فولیکول مو	کمپرس گرم آنتی بیوتیک (موضعی، خوراکی)

حس درد پس از جراحی به دلیل اختلال در سیگنال های واکنش به درد از سوی اعصاب محیطی است که ممکن است هنگام جراحی بریده یا کشیده شده باشند و با داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی معمول یا داروهای ضد درد قوی تر مانند اکسی کدون یا پاراستامول به همراه کدئین mg30 کنترل می شود.

حس کشیدگی و سفتی پوست در زخم های ناحیه برداشت (بانک مو) پس از عمل کاشت که با داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی موضعی تسکین نیابد ممکن است با مرطوب کردن ناحیه برداشت مو دو تا سه بار در روز فروکش کند.

استفاده از کیسه یخ بر روی ناحیه برداشت مو به مدت حداقل 15 دقیقه و 4 بار در روز می تواند برای کاهش درد، کمک کننده باشد.

بی حسی و کرختی اغلب روی پیشانی (بعد از بلوک عصبی در ناحیه بالای چشم/عصب قرقره ای) یا روی ناحیه وسط پوست سر و نوک سر پس از برداشت نوار پوستی به روش FUT رخ می دهد. بی حس شدن معمولا ظرف 3 تا 6 ماه برطرف می شود اما می تواند تا 18 ماه نیز ادامه پیدا کند و به ندرت باعث آسیب حسی دائمی می‌شود.

ورم صورت

ورم صورت به شکل تورم روی پیشانی در روز سوم جراحی آغاز می شود و به نواحی دور حدقه چشم تا پایین صورت ادامه پیدا می کند. برای برخی بیماران تورم و اکیموز (کبودی) اطراف چشم اتفاق می افتد که این مسئله باعث نگرانی زیادی از سوی بیمار می شود ولی 3 تا 4 یا چند روز بعد، اغلب در روز هفتم پس از عمل فروکش می کند. ورم پوست معمولا به خاطر تزریق مقادیر زیاد نمک در مواد بی حسی یا به دلیل سروما یا هماتوم ناشی از برش های کاشت رخ می دهد. محققان در یک پژوهش، از ورم پوستی پس از جراحی به عنوان معمول ترین عوارض کاشت مو نام بردند.

از تریامسینولون استوناید ابتدا به صورت ترکیب در محلول بی حسی و به طریق زیرپوستی استفاده می شود. مصرف کورتیکواستروئید خوراکی نیز تا مدت کوتاهی در مراقبت های پس از عمل گنجانیده می شود. در این مقاله، دکتر تامی هوآنگ، بتامتازون عضلانی  mg1 برای هر 10 کیلوگرم وزن به مدت دو روز و بعد از آن پردنیزولون خوراکی mg 20 روزانه به مدت 2 روز تجویز می کند. اگرچه مدارک و شواهد واضحی در دست نیست، برخی ادعا می کنند افزودن کورتیکواستروئید سیستمی و mg 50 تریامسینولون استوناید به mL 50 ترکیب لیدوکائین، تورم پس از جراحی را از 20% به کمتر از 5% کاهش می دهد.

گفته مي شود محلول Abbasi (100میلی لیتر NSS محلول نمک، اپی نفرین mL 1(1: 1000) و تریامسینولون mg 40)، تورم بعد از عمل را 95 تا 97 درصد کاهش مي دهد. تریامسینولون mg 40 عضلانی نیز  می تواند باعث کاهش تورم و شدت آن شود.

با این حال، حتی پس از استفاده از استروئیدها و انجام تمام این اقدامات پیشگیرانه، در صورت وقوع تورم دور چشم، کار زیادی نمی توانیم برای جلوگیری از پیشرفت آن انجام دهیم. بدین ترتیب، یک روش برای قرارگیری سر در حالت خوابیده طاقباز، به حالت خوابیده به پهلو، و یا به صورت پشت سر موازی با کف اتاق به مدت 1.5روز هر زمان که امکان داشت، توسط دکتر هووان پیشنهاد شده بود و در نتیجه این آزمایش، 94.5% بیماران در تحقیق وی از جامعه آماری (1200 = N)، بدون تورم یا تورمی که تا 1 سانتی متر زیر خط رویش موی قدامی (درجه 0 تورم) برسد با میزان 80.7٪ رضایت بیمار بودند.

استفاده از هدبند مناسب و راحت بر روی پیشانی و بالای ابروها، یک هدبند گره ای، و یا باند کشی فشاری زیر خط رویش مو در کنترل تجمع و پیشروی غیرطبیعی آب و مایعات میان بافتی در زیر پوست به سمت پیشانی، ناشی از جاذبه، مفید است. برای کاهش فشار وریدی و لنفاوی، نگه داشتن سر در ارتفاع بالاتر از سطح قلب در هفته اول یا تکیه دادن به سمت عقب با حداقل زاویه 45 درجه در 24 ساعت اول پس از پیوند توصیه می شود.

تصویر 2. ورم پیشانی

در صورت ادامه تورم، این روش ها باید تا چند روز دیگر تکرار شود. تورم بعد از عمل را همچنین می توان با کیسه یخ و قرار دادن آن بر روی پیشانی، پس از عمل، کنترل کرد.

تهوع و استفراغ

تهوع و استفراغ پس از عمل معمولا در شب جراحی، به عنوان اثر جانبی داروهای استفاده شده در طول عمل جراحی مانند آرامبخش (دیازپام، میدازولام)، داروهای ضد درد یا مسکن شامل کدئین، آنتی بیوتیکها و مواد بی‌حسی، ممکن است رخ دهد. اغلب موارد تهوع فوری پس از عمل و در حین عمل معمولا به علت واکنش وازوواگال است.

تهوع و استفراغ پس از عمل به چندین عامل مرتبط با بیمار که بر حساسیت بیماران تأثیرگذار است بستگی دارد و عبارتند از جنسیت زن، غیر سیگاری بودن، اضطراب، سابقه قبلی تهوع و استفراغ پس از عمل، بیماری حرکت یا حالت تهوع در ماشین و حرکت، و میگرن.

قرار گرفتن طولانی مدت در معرض بی حسی تهوع آور (به عنوان مثال، اپیوئیدها) از قوی ترین شواهد ریسک

تهوع و استفراغ بعد از عمل است.

تلوژن افلوویوم یا ریزش مو بر اثر شوک

 افلوویوم یا ریزش مو پس از عمل جراحی می تواند آناژن یا تلوژن باشد، و هر دو نواحی برداشت (تصویر 3) و نواحی کاشت یا گیرنده (تصویر 4) را در بر بگیرد، و معمولا یک تا سه هفته پس از جراحی کاشت مو رخ می‌دهد. به گفته دکتر رابرت ترو، ریزش مو بر اثر شوک ممکن است تحت تاثیر عواملی مانند تروما و یا صدمه مستقیم به فولیکول ها، اختلال عروقی با استفاده از اپی نفرین در محلول تامسنت، نازک شدن تراکم مو، متوقف کردن درمان های پزشکی فعلی برای ریزش مو و عدم بازگشت آن پس از جراحی باشد. این پروسه موقتی در نظر گرفته شده است که در آن انتظار می رود که موهای نهایی بعد از 2 تا 3 ماه دوباره رشد کنند، در حالیکه موهای کوتاه شده ممکن است رشد نکنند. برخی از جراحان طرفدار ماینوکسیدیل برای کاهش بروز افلوویوم هستند، در حالی که استفاده از عوامل استتارکننده مانند پودر پرپشت کننده مو، کلاه گیس، و اکستنشن و حتی تغییر مدل مو، در صورت امکان، می تواند کمک کند.

مطلع کردن بیماران از احتمال ریزش مو بر اثر شوک پس از عمل جراحی از اهمیت بالایی برخوردار است.

بیمارانی که به خوبی مطلع شده اند و عوارض احتمالی مانند این مورد را پیش بینی می کنند کمتر احتمال می‌رود که از طریق قانونی شکایت کنند.

تصویر 3. افلوویوم پس از عمل در ناحیه بانک مو

تصویر 4. افلوویوم پس از عمل در ناحیه کاشت مو یا گیرنده

فولیکولیت (التهاب و عفونت فولیکول مو)

فولیکولیت به عنوان کورک های التهابی استریل به دلیل التهاب اطراف فولیکول های مو که به تازگی جوش زده و بیرون زده اند، شروع می شود و می تواند در ناحیه برداشت مو (بانک مو) و ناحیه کاشت مو (دهنده) ایجاد شود.

در یک تحقیق بازنگرانه در سال های 2012 تا 2013 بر روی 30 بیمار که به روش FUT کاشت مو انجام داده بودند، می توان ضایعات فولیکولیت در ناحیه بانک مو را به عنوان شایع ترین رخداد با احتساب 54.33٪ بیماران مشاهده کرد. در یکی دیگر از تحقیقات بازنگرانه، با تجزیه و تحلیل 73 مورد ترمیم مو (7 مورد FUE، 65 مورد FUT، 1 مورد BHT) از سال 2010 تا 2014، فولیکولیت استریل در ناحیه کاشت مو دومین عارضه رایج در %23.29 بیماران بود.

کمپرس گرم معمولا در مدیریت این مشکل کمک می کند مگر اینکه عفونت پیشرفت کرده باشد که برای آن آنتی بیوتیک تجویز می شود.

چکیده

پیشگیری بهتر از درمان است؛ بنابراین متعاقب هر عمل جراحی نیاز است. این روند از همان لحظه ای که بیماران به کلینیک مراجعه می کنند شروع می شود. از سابقه بیمار تا معاینه فیزیکی، باید از قبل در مورد «علامت های قرمز» که احتمالا باعث سردرد و بی خوابی ناخواسته می شود، مورد بررسی قرار بگیرد. با این حال، حتی با وجود سعی و کوشش در مسیر درست، ممکن است درست با شروع جراحی با عوارض احتمالی مواجه شویم، و این خطر پس از اینکه بیمار کلینیک را ترک کرد همچنان ادامه داشته باشد. بنابراین، بسیار مهم است که نه تنها با چندین عوارض احتمالی آشنا باشیم، بلکه برای مواجهه با آنها باید از آمادگی لازم برخوردار باشیم. البته تا زمانی که به طور کامل مجهز باشیم و اعتماد به نفس در کنترل و مدیریت ما باشد، نیازی نیست که دکمه وحشت را فشار دهیم.

در اینجا یک خلاصه از عوارض عمومی در جراحی پیوند مو و مدیریت مناسب آنها ارائه شده است:

نکات بسیار ارزشمند

1. برای جلوگیری از عوارض جانبی، یک تاریخچه کامل و معاینه فیزیکی را انجام دهید و بیماران را عاقلانه انتخاب کنید. در صورت لزوم، اجازه پزشک بیمار را برای جراحی بخواهید، آزمایشات پوستی انجام دهید، و داروهایی را که امکان قطع شدن دارند و می توانند بر عمل جراحی تأثیر بگذارند قطع کنید. همیشه قبل از عمل، این چارت را مرور کنید.

2. خود و کارکنان خود را با آموزش احیای قلبی ریوی و کمک های اولیه به روز کنید. در حالت ایده آل، یک ترالی اورژانسی کامل به همراه تمام داروهای مناسب برای موارد اضطراری باید در کلینیک، آماده و حاضر باشد.

3. حجم کل مواد بی حسی مورد استفاده به طور گسترده ای تحت تاثیر مدت زمان عمل می باشد. هر چه تیم تخصصی در انجام عمل جراحی کارآمدتر باشد، عمل کاشت، سریعتر تمام می شود و به تزریق بی حسی کمتری نیاز خواهد بود. و در نهایت ریسک مسمومیت با بی حسی موضعی پایین تر خواهد بود.

4. اگاهی و آشنا بودن با اقدامات ساده ای که باعث آرام شدن سکسکه و تسکین واکنش های وازوواگال می‌شود. در صورت عدم موفقیت در این اقدامات، از داروهای مناسب با شرایط استفاده کنید.

5. شماره تلفن پزشک متخصص داخلی، متخصص قلب، ریه، یا متخصص بیهوشی را در صورت نیاز برای ارجاع فوری در دسترس داشته باشید.

6. به طور کامل به همه بیماران هر دو عوارض معمول و غیر معمول را توضیح دهید که می توان قبل از جراحی با آن روبرو شد. تمام اطلاعات باید به طور کامل در دستورالعمل های قبل و بعد از عمل و در فرم رضایت نامه نوشته شده باشد. بیماری که به خوبی در مورد شرایط، آگاه شده معمولا مشکل کمتری خواهد داشت. توافق و ارتباط دوستانه با بیمار ضروری است.

7. دادن آنتی بیوتیک به بیمار، قبل و بعد از عمل بستگی به نظر و صلاحدید جراح دارد. برای اجتناب از عفونت، تاکید باید بر روی تکنیک های اسپتیک حین جراحی باشد. در صورت بروز عفونت، تجویز آنتی بیوتیک های با طیف گسترده اولویت دارند. در شرایط عفونت های مکرر و شدید، همیشه انجام کِشت و تست حساسیت به آنتی بیوتیک برای راهنمایی بهتر در مدیریت پزشکی کمک خواهد کرد.

8. از سوال کردن از مربیان و همکاران خود در زمینه جراحی پیوند مو نترسید! خرد و تجربه آنها بسیار ارزشمند است.

عوارض برداشت نوار پوستی در کاشت مو

پیشینه

کاشت مو به روش FUT در حال حاضر یک روش استاندارد طلایی در برداشت گرافت مو است و به لحاظ زیبایی نتیجه ای عالی در بر دارد و در بیشتر موارد نیز کمترین جای زخمی باقی می گذارد. با این حال، به دلیل محبوبیت فزاینده کاشت مو به روش FUE، که با تبلیغات اغراقانه ادعا می کند که بدون جای زخم و بدون درد است، تعداد عمل های انجام شده به این روش (FUT) به 51٪ از کل جراحی های ترمیم مو کاهش یافته است. FUT یک روش نسبتا ایمن است اما همانند هر عمل جراحی دیگر، حتی با حضور یک پزشک باتجربه می تواند عوارض معمول و غیرمعمول داشته باشد.

خونریزی و هماتوم

هر جراحی ناگزیر، خونریزی غیرمنتظره و هماتوم را دارد، و از بروز آن نمی توان جلوگیری کرد. اما در کاشت مو به روش FUT احتمال بروز آن به کمتر از 1٪ می رسد.

پیشگیری

پیش از عمل، شناسایی بیماران مبتلا به فشار خون بالا و اختلالات خونریزی ارثی مانند بیماری ویلبراند بسیار اهمیت دارد. از بیماران نیز باید خواسته شود مصرف مواد مغذی مانند ویتامین E و داروهای تشدید کننده خونریزی مانند آسپرین و وارفارین را حداقل 1 هفته قبل از عمل قطع کنند.

هماهنگی با پزشک مسئول عمل در مورد قطع این داروها و عدم تشدید شرایط پزشکی موجود نیز مهم است.

طی این روش، برای جلوگیری از خونریزی، تزریق مقادیر کافی از محلول بی حسی تامسنت، و سپس ایجاد برش و جداسازی فولیکول ها از سطح پوست تا حد ممکن، استفاده از کلمپ و فورسپس برای کشش، اجتناب از دستگاه الکتروکوتر جهت انعقاد، و تقریب و نزدیکی دقیق حین بخیه زدن مفید خواهد بود.

درمان

بیشتر خونریزی ها را می توان با فشار آرام به مدت 10 دقیقه متوقف کرد. در صورتی که این کار کافی نبود

ممکن است نیاز به بخیه های بیشتر باشد. با تأخیر در خونریزی به علت هماتوم، به همراه تورم و حساسیت موضعی، زخم باید باز و تخلیه شود و رگ خونریزی دهنده باید انعقاد داده شده و دوباره بخیه شود.

عفونت

عفونت های زخم در ناحیه برداشت مو (دهنده) به روش FUT بسیار نادر است و بروز آن تنها 0.1٪ می باشد.

پیشگیری

شناسایی بیماران مبتلا به دیابت های کنترل نشده و بیماری های نقص سیستم ایمنی بسیار حائز اهمیت است.

هنگام عمل جراحی، زخم ناحیه برداشت مو (دهنده) باید ضد عفونی و تمیز شده و برای پاک کردن بقایا و اجزای موهای منتقل شده با محلول نمکی شستشو داده شود.

بسیاری از جراحان مو استفاده از آنتی بیوتیک های پیشگیری کننده را توصیه نمی کنند، اما

نویسنده و محقق این مقاله به طور مرتب آنتی بیوتیک های خوراکی را درست قبل از عمل تجویز می کند.

درمان

اگر ناحیه برداشت مو به دلیل حساسیت، تورم دردناک، ترشحات چرکی و قرمزی ملتهب شود، کشت باکتریایی باید از زخم گرفته شود و مصرف آنتی بیوتیک های موضعی و سیستمیک (به عنوان مثال، سفالوسپورین، پنی سیلین و تتراسایکلین) باید شروع شود، اما این اتفاق بسیار غیر معمول است.

درد

درد در روش FUT بیشتر از روش FUE است و همین دلیل اصلی افزایش محبوبیت روش FUE می باشد. این درد ناشی از کشش و التهاب اطراف زخم است، اما این در اغلب موارد حتی در کاشت موی وسیع (کاشت 2500 گرافت یا بیشتر در هر سانتی متر مربع روی سر با فواصل کم) ناچیز بوده و به همین خاطر قابل کنترل است. کمتر از 10٪ بیماران نیاز به مصرف داروهای ضد درد به مدت بیش از 3 روز دارند و داروهای مسَکنی که به طور گسترده استفاده می شود استامینوفن کدئین دار است. با این حال، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی داروهای ترجیحی نویسنده این مقاله هستند چرا که مواد مخدر و آرامبخش داراي محدوديت هاي بيشتري هستند و عوارض جانبی تهوع و فشارخون نيز به طور جدی تری وجود دارد.

نورالژی و نوروما

نورالژی به دردهای پاروکسیمال شدید مرتبط با اعصاب سر و گردن اطلاق می شود و نوروما، ورم عصبی یا درد ناشی از رشد یا تومور بافت های عصبی است و اگر چه بسیار نادر است، ولی بیمارانی هم هستند که بلافاصله پس از عمل کاشت به روش FUTیا در حین آن از درد ضربانی یا گزگز رنج می برند و نسبت به درد حساس هستند. که این درد ناشی از آسیب به اعصاب حسی، به ویژه عصب اکسی پیتال (پس سری) بزرگ، کوچک یا سوم است در حالی که نشان دادن هیچگونه ظاهر غیرطبیعی زخم در ناحیه بانک مو مشاهده نمی شود.

محقق این مقاله یک بار با بیماری مواجه شد که تحت عمل کاشت به روش FUT توسط پزشک دیگری قرار گرفته بود و از درد شدید و یک توده ارتجاعی در اطراف زخم ناحیه بانک مو شکایت داشت. پس از اجرای یک بیوپسی، نورومای ناشی از ضربه تشخیص داده شد، که یک ضایعه نادر است.

درمان

استراتژی های زیر برای برطرف شدن نورالژی گزارش شده است، اما برای نوروما باید روش جراحی در نظر گرفته شود:

• بی حسی موضعی و تزریق استروئید

• تزریق بوتولینوم توکسین (بوتاکس) نوع A

• نورومدولاسیون رادیویی

گزگز و مور مور

بروز بی حسی موقت در قسمت بالای بخش برش بانک مو در پشت سر، اجتناب ناپذیر است که به دلیل وجود اعصاب محیطی حسی بر روی سطح پوست می باشد که بریده شده اند. این علامت معمولا چندین ماه طول می‌کشد اما می تواند تا 2 سال هم طول بکشد. اگر شاخه های اصلی اعصاب بریده شود، ممکن است بی حس شدن دائمی رخ دهد، اما خوشبختانه نویسنده و محقق مقاله هرگز با این مورد برخورد نکرده است.

اِسکار کلوئید / هیپرتروفیک

آمار تشکیل اسکار کلوئيد و اسکار هيپرتروفيک بر روی پوست سر در مقایسه با سایر قسمت های بدن پایین است، اگرچه میزان شیوع آن در آسیا بالاتر از نژاد سفیدپوستان اروپایی و قفقازی است. نویسنده مقاله تنها دو مورد تشکیل اسکار کلوئیدی را در 25 سال گذشته تجربه کرده، اما اسکارهای هیپرتروفیک در نژادهای آسیایی خیلی نامعمول و نادر نیستند (تصویر 1و2)

تصویر 1. اسکار کلوئید

تصویر 2. اسکار هیپرتروفیک

پیشگیری

در صورت عدم سابقه اسکار کلوئید یا هیپرتروفیک، شناسایی بیمارانی که پیش از عمل این مسئله برایشان رخ دهد، غیرممکن است و انجام تست قبل از عمل برای همه بیماران غیر عملی می باشد.

درمان

یک سری تزریق های استروئید داخل ضایعه و استفاده از ژل سیلیکونی گرید پزشکی توصیه می شود. اغلب اسکارهای هیپرتروفیک ظرف2 سال برطرف می شوند. برای مراحل بعدی، روش FUE ممکن است یک گزینه ترجیحی باشد، اما بیمار ممکن است به دلایل مالی یا عدم تمایل به تراشیدن سر مایل باشد جلسات بعدی را دوباره با روش FUT انجام دهد. در این موارد، جلب رضایت بیمار برای خطرات مکرر و تکرار برنامه جلسات بعدی حائز اهمیت است. در داخل عمل

مراقبت و دقت تا حد ممکن برای جلوگیری از کشش و به حداقل رساندن خونریزی، به منظور کاهش خطر بروز اسکار بسیار حیاتی است.

باز شدن زخم و نکروز

این یک عارضۀ بسیار نادر ناشی از ایسکمی (کم خونی) موضعی است که به علت محکم بسته شدن ناحیه، و ترکیب با شرایط دیگر از جمله عفونت، خونریزی و سایر اختلالات گردش خون به دلیل دیابت کنترل نشده یا شرایط دیگر رخ داده است (تصویر 3)

تصویر 3. نکروز و افلوویوم

درمان

زخم باید تمیز شده و مجددا بخیه شود. در صورتی که امکان جلوگیری از عفونت نباشد و کشش زیادی وجود داشته باشد، استفاده از آنتی بیوتیک های سیستمیک اجباری است و زخم باید باز شده و امکان درمان با قصد ترمیم ثانویه زخم فراهم شود.

افلوویوم

گاهی اوقات موهای اطراف ناحیه بانک مو ناگهان دچار ریزش می شوند، که به اصطلاح ریزش ناشی از شوک در ناحیه دهنده نامیده می شود. این ریزش، 1 تا 9 هفته پس از عمل اتفاق می افتد، اما بیشتر بین 3 تا 5 هفته معمول تر است. و معمولا با محکم بستن (بخیه زدن) ناحیه زخم مرتبط است اما می تواند حتی در طول جلسه اول با از دست دادن پوست سر همراه باشد و بیشتر در زنان شایع است.

برترام اظهار می کند که این پدیده، یک آناژن (مرحله فعال رشد مو) است تا تلوژن افلوویوم، و به دلیل محکم بستن ناحیه زخم، اختلال گردش خون موضعی، و ایسکمی موضعی ناشی از ماده بی حسی تامسنت، آدرنالین و اثر سمی بخیه قابل جذب اتفاق می افتد.

به بیمار توضیح داده می شود که این وضعیت پس از 100 روز خود به خودی بهبود می یابد و هیچ درمانی لازم نیست (تصویر 4).

کشیدگی و گسترش اسکار

این مشکل بزرگترین نگرانی بیمار برای روش FUT است، هرچند بیشتر زخم های خطی غیر قابل شناسایی هستند مگر اینکه مو بسیار کوتاه باشد. تکنیک های اخیر به کاهش اسکار کمک می کند (جدول1)، اما در 5٪ از بیماران پس از اولین جلسه، و در 10 تا 15٪ آنها پس از جلسات بعدی زخم‌هایی با اندازه های بیش از 3 میلی‌متر ایجاد می شود که به دلیل عوامل زیر است (تصویر 5 و 6):

تصویر 4. افلوویوم

جدول 1 تکنیک ها و مدیریت پهن شدن یا کشیدگی اسکار

شناسایی بیمارانی که مستعد ابتلا به پهن شدگی زخم هستند

ارزیابی ارتجاعی بودن پوست سر

مقیاس شلی پوست

استفاده از نور لیزر برای بزرگ نمایی ناحیه برداشت

استفاده از دستگاه تراکم سنج (laxometer)

اجتناب از کشش بیش از حد بخیه

بریدن قسمتی از پوست سر

استفاده از هیالورونیداز حین عمل

به حداقل رساندن طول مدت جلسات انتقال فولیکول ها

تکنیک های باز

استفاده از بخیه تریکوفیتیک

تصویر 5. پهن شدگی اسکار و علائم بخیه

تصویر 6. پهن شدگی اسکار پس از چند جلسه کاشت مو

• شرایط مستعد بودن بیمار
• بیماران جوانتر مبتلا به شلی پوست سر معمولا نسبت به بیماران مسن تری که پوست سرشان سفت است، بیشتر دچار پهن شدگی اسکار در ناحیه بانک مو (پشت سر) می شوند.
• –          سندرم اهلرز دانلوس (اختلال ژنتیکی در متابولیسم کلاژن با علائم شکنندگی پوست و عروق و افزایش خاصیت ارتجاعی پوست و ..)
• طراحی اشتباه
• موقعیت بدنی بسیار پایین/ شکل بد
• تکنیک های اشتباه
• بخیه بیش از حد سفت و منجر به کشیدگی زیاد/ خونریزی بیش از حد / برش یا تقسیم فولیکول بیش از حد

درمان

• بخیه مجدد
• گزارش های متعددی در مورد چگونگی بهبود اسکارهای ناحیه بانک مو (با / بدون استفاده از بافت گستر (Tissue expanders)، خطی/ زیگزاگ، تک لایه / دو لایه / سه لایه) وجود دارد اما هیچ کدام نمی توانند بهترین راه حل را تضمین کند.
• استتار با روش FUE
• قرار دادن گرافت های مو بر روی نواحی اسکار، گزینه خوبی است، اما بسیاری از بیماران ترجیح می‌دهند گرافت ها در نواحی کم پشت تر سر کاشته شود، تا روی اسکارهای ناشی از کاشت مو به روشFUT.
• میکروپیگمنتیشن یا میکرو اسکالپ پوست سر

عوارض ناحیه کاشت مو

عوارض چند هفته اول (هفته اول تا چهارم)

عوارض پس از عمل به عنوان هر نوع نتیجه نامطلوب، ناخواسته و مستقیم عمل جراحی که بر بیمار اثر می گذارد تعریف می شود. در عمل پیوند مو، عوارض پس از عمل با یک گزارش و برآورد نرخ عارضه کلی تنها 4.7 درصد بسیار غیرمعمول است.

درد

پس از مراحل کاشت مو، برخی از بیماران من (نویسنده مقاله) از دردی قابل تحمل، معمولا بیشتر در ناحیه بانک مو شکایت دارند تا ناحیه کاشت. درد را می توان با داروهای ضد درد خوراکی کنترل کرد، و من پاراستامولmg  500 هر 4-6 ساعت همراه با اورتیکوکسیب mg 120 یک بار در روز به مدت 2 روز تجویز کردم. پس از آن بیماران داروهای خود را قطع می کنند و ناراحتی بیشتری گزارش نمی‌شود.

معمولا پیش نمی آید که بیماران من از درد شدید شکایت داشته باشند و در چنین موقعیتی، برای بیماران مواد مسکن اپیوئیدی به همراه داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز می شود.

آکنه کیستی یا پوستول / جوش

من همیشه فردای روز عمل جراحی، بیمار را پس از اولین شامپو زدن بعد از عمل و جهت بررسی ناحیه بانک مو و ناحیه کاشت ملاقات و معاینه می کنم. گاهی اوقات، آکنه های چرکی فولیکولی

و جوش های قرمز کوچکی بر روی ناحیه کاشت به وجود می آیند. در روز پنجم، پس از عمل کاشت، بیماران دوباره برای کشیدن بخیه ها مراجعه می کنند، و تعداد کمی از آنها ضایعات پوستول و التهابی نشان می دهد.

بیماران معمولا از درد و یا حساسیت به لمس در ناحیه آسیب دیده شکایت نمی کنند، اما تجربه خارش و سوزش وجود دارد. در حالی که این ضایعات پوستی ممکن است مشکوک به منشاء عفونی باشند، تا زمانی که جداسازی ارگانیسم های بیماری زا در رنگ آمیزی گرم و شناسایی نوع باکتری منفی باشد، به عنوان ضایعات استریل شناخته می شوند. توضیحات احتمالی برای تشکیل این پوستول ها و جوش ها شامل واکنش های بدن به عوامل خارجی احتمالا به پودر دستکش جراحی، بخش سوزنی مو و غیره. در یک تحقیق، بروز باکتری در خون، در جراحی پوست سر و گردن، مشخص شد که از 45 بیمار، در 2 بیمار باکتری عامل آکنه (Propionibacterium acnes)، و تنها در 1 بیمار باکتری استافیلوکوک هومینیس، یعنی تنها 7٪ بروز می کنند. این امر از توصیه های فعلی انجمن قلب آمریکا در برابر استفاده از آنتی بیوتیک های پروفیلاکسی در بیماران فاقد دریچه های مصنوعی قلب برای جراحی پوست سر و گردن حمایت می کند.

مدیریت شامل تخلیه پوستول از طریق خراشیدن آن با یک سوزن استریل و فشار ملایم با استفاده از نوک گوش پاک کن برای خارج کردن مواد داخل آن است.

پس از آن به بیماران توصیه می شود که کمپرس آبگرم را به مدت 3 تا 5 دقیقه دو بار در روز انجام دهند. با استفاده از این دو روش معمولا می توان مشکل را کنترل کرد. هنگامی که به عفونت مشکوک هستیم، رنگ آمیزی گرم برای شناسایی باکتری، کشت زخم و تست حساسیت آنتی بیوتیکی باید انجام شود. استفاده از آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین ها، سفالوسپورین ها یا ماکرولیدها برای افرادی که به روش های معمول مقاوم هستند و اگر شواهدی از عفونت در رنگ آمیزی یا کشت نشان داده شود، اختصاص داده شده است.

تورم

یکی از رایج ترین عوارض در ناحیه گیرنده یا کاشت مو، تورم و اِدم است که بیشتر ظرف 3 روز تا یک هفته پس از عمل مشخص می شود. بیماران اغلب از ورم در طول پوست جلوی سر، پیشانی و ناحیه اطراف چشم تا ناحیه گونه فوقانی شکایت دارند، و ممکن است گاهی اوقات تورم اضافی با ناتوانی در باز کردن چشم ها همراه باشد. ادم یا ورم، قرمز، گرم و دردناک نیست. اینکه برخی از بیماران، اِدم را تجربه می کنند یا نه ممکن است بستگی به ترکیب بی حسی تامسنت استفاده شده بر روی ناحیه گیرنده فولیکول های مو، مقدار تزریق شده، و طول مدت عمل داشته باشد.

بعد از عمل، اندازه گیری برای کنترل تورم شامل درمان استروئید خوراکی کوتاه مدت، خوابیدن با زاویه 45 درجه، نوار چسب یا هدبند زیر خط رویش مو، استفاده از کیسه یخ یا بسته های نخود منجمد هر 20 دقیقه می شود. در میان تمام راهکارها برای کنترل تورم پس از عمل در ناحیه اطراف چشم، روشی موثرتر کشف شد که در آن از ترکیب 100 میلی لیتر سرم نرمال سالین + لیدوکائین 2٪ +cc  1 اپی نفرین 1000/1 +mg 40 تریامسینولون در ناحیه کاشت مو حین عمل استفاده می شود.

قرمزی ناحیه کاشت مو

در طول هفته اول پس از کاشت، ناحیه کاشت مو یا گیرنده، دارای کمی قرمزی یا اریتماتوز باشد. این پدیده بی‌خطر است و ممکن است با کمی تورم همراه باشد و حدود 2 تا 4 هفته خود به خود برطرف می شود.

عوارض عمل در طول ماه اول

تشکیل کیست

حدود 4 هفته پس از کاشت مو، ممکن است در ناحیه کاشت مو کیست هایی ظاهر شوند و به صورت برآمدگی های خمیری نرم به نظر می رسند که قطر آنها 0.5 تا 1 سانتی متر است. این کیست ها به رنگ پوست یا کمی قرمز هستند، فاقد رشد مو در بالای ضایعه و پوست پوشاننده آنها بیش از حد ممکن است کشیده شده و براق باشد. بیماران عموما دردی ندارند، اما ممکن است برخی از آنها خارش داشته باشند. ایجاد کیست ها به نظر می‌رسد به دلیل گیر کردن میکروگرافت ها در بافت زیر جلدی باشد، به طوری که روغن ترشح شده توسط غدد چربی بدون هیچ راه خروجی تا زمانی که ساقه موها بریزد انباشته می شود. حمل کردن گرافت ها نیز توضیح دیگری در خصوص علت این کیست ها است.

اغلب با استفاده از کمپرس آبگرم دو مرتبه در روز به سرعت و در عرض یک هفته از بین می روند. بعضی از آنها نیاز به تخلیه محتویات خود دارند به این صورت که قسمت بالای کیست با تیغ شماره 15، برش داده می شود. خارج شدن ماده ای روغنی گاهی همراه با چرک مشاهده خواهد شد. وجود اریتما (سرخی پوست)، درد و حساسیت ممکن است نشان دهنده عفونت باشد که در آن صورت من تجویز آنتی بیوتیک ها را شروع می کنم. انتخاب من از آنتی بیوتیک ها به طور کلی، پنی سیلین برای باکتری گرم مثبت است.

افلوویوم پس از عمل / ریزش موی ناشی از شوک

تمام پزشکان پیوند مو این عوارض را تجربه می کنند که به عنوان ریزش موهای ساکن در داخل و اطراف ناحیه گیرنده پیوند و همچنین منطقه دهنده یا بانک مو توصیف شده است. این اتفاق بین 2 تا 4 هفته پس از عمل کاشت مو می افتد و غیر قابل پیش بینی است. اندازه ناحیه آسیب دیده از لکه ای کوچک تا ناحیه ای به بزرگی  5×4 سانتی متر متغیر است.

افلوویوم پس از جراحی ممکن است یک آناژن یا تلوژن افلوویوم باشد. به باور برخی علت این افلوویوم تروما یا شوک ناشی از ضربه به موهای موجود، هنگام ایجاد شکاف ها و به خطر افتادن جریان خون است. معمولا افلوویوم ناشی از جراحی، خود به خود 4 ماه پس از ریزش برطرف می شود؛ با این حال، برخی موهای بسیار کوتاه ممکن است قادر به بازسازی نباشند و به طور دائم از بین بروند.

عوارض عمل در ماه چهارم

 قطعات موی باقی مانده (باقیمانده ریشه)

بیماران ممکن است در حدود ماه چهارم تا ششم پس از عمل کاشت مو، متوجه ریشه های بدون رشد مو به اندازه 1 تا 2 میلی متر شوند. این موها نه در طول فرایند تلوژن ریخته شده اند و نه به همراه گرافت های دیگر رشد کرده اند. در صورت خارج کردن این بقایای ریشه مو، ساقه های برش خورده غیر قابل رشد مو مشاهده می‌شوند، و به این ترتیب، توصیه می شود همه آنها حذف شوند، چرا که غیر طبیعی هستند و ممکن است واکنشی التهابی بدهند.

اگر در بیماران به طور مکرر بقایای ریشه مو مشاهده می کنید، ارزیابی روش برش گرافت ها توسط تیم کاشت موی خود از اهمیت بالایی برخوردار است. در حالت ایده آل، میکروگرافت های واحد فولیکولی گلابی شکل دارای یک اپیدرم (پوست) نزدیک به مو، حاوی کلاهک ظریف پوستی موجود بر روی برجستگی های شفاف پوستی هستند، و مقدار کمی از چربی در عمق برجستگی های پوستی برای گرفتن با فورسپس یا پنست جولری دارند.

بی حسی و کرختی

کرختی و بی حسی اغلب در ناحیه گیرنده پیوند مو رخ می دهد و معمولا چند هفته تا چند ماه (2 تا 3 ماه) پس از عمل ادامه می یابد.

بیمار باید اطمینان حاصل کند که حس این ناحیه با گذشت زمان برمی گردد. برای به حداقل رساندن بی‌حسی، این نکته حائز اهمیت است که عمق برش ها به اندازه لازم درست زیر بالب (پیاز) های مو قرار گیرد به طوری که از آسیب عصبی غیر ضروری جلوگیری شود.

بالاآمدن سطح پوست

هنگامی که ناحیه گیرنده پیوند مو به طور کامل بهبود می یابد و گرافت ها در ماه چهارم پس از عمل شروع به رشد می کنند، بعضی از بیماران ممکن است توجهشان به تورفتگی پوست بافت های اطراف فولیکول پیوندی جلب شود که تا حدودی بالاتر از بافت اطراف آن قرار گرفته است و cobblestoning نامیده می شود و در صورت استفاده از گرافت های گرد و بزرگ مو رخ می دهد و هنگامی که میکروگرافت ها یا واحدهای فولیکولی مورد استفاده قرار می گیرند به Tenting مشهور است. بروز این شرایط به استفاده از گرافت های موی بزرگ و گرد، استفاده از گرافت هایی که به طور ضعیف آماده سازی شده اند با اپیدرم یا پوست متصل، و شکاف هایی بسیار عمیق منجر به بالا قرار گرفتن گرافت وارد شده حداقل 3/1 طول کل آن توسط جراحان مرتبط است.

برای جلوگیری از این شرایط، برش با عمق صحیح باید با توجه به طول گرافت ایجاد شود. بعد از وارد کردن، گرافت ها را فقط کمی از سطح برش بالا برده و فقط به نحو مناسب از گرافت های آماده شده و برش زده شده استفاده کنید. اقدامات مربوطه در جهت بهبود بالارفتن سطح پوست و استفاده از گرافت ها عبارتند از الکترودسیکاسیون بافت اضافه، میکرودرم ابریژن یا تراشیدن بخش بالا آمده.

تورفتگی

بر خلاف شرایط بالارفتن سطح پوست، تورفتگی پوست و بافت اطراف گرافت های مو (پری فولیکولار) است. این وضعیت به صورت تو رفتگی، گودی یا حفره ای که در حالت پوست پرتقالی دیده می شود خود را نشان می‌دهد. علت این امر قرارگیری گرافت های مو به صورت عمیق در داخل برش ها یا ایجاد برش های بیش از حد عمیق در ناحیه بانک مو است به طوری که گرافت در جای خود حرکت دارد و جابجا می شود و یا از داخل برش ها بیرون می افتد.

برای اجتناب از فرورفتگی، گرافت ها را باید کمی بالاتر از سطح برش ها وارد کرد. تورفتگی به سختی اصلاح می‌شود و معمولا نیاز به پانچ اِسکار، الکترودسیکاسیون، یا میکرودرم ابریژن پوست اطراف تورفتگی ها دارد.

کلوئید / اسکار

کلوئید نوعی اِسکار است که رشد بیش از حد بافت دانه دانه (اطراف زخم) است که به آرامی با کلاژن نوع 1 جایگزین می شود. آنها در ابتدا به صورت پلاک های صورتی، لاستیکی و کش سان، و براق در ناحیه زخم یافت می شوند، اما سپس از محدوده اصلی زخم گسترش می یابند. کلوئید تنها در انسان یافت می شود و در 5 تا 15 درصد زخم ها رخ می دهد. این وضعیت بر هر دو جنسیت به طور مساوی تأثیر می گذارد، هرچند در زنان و احتمالا به دلیل پیامدهای زیبایی و آرایشی مرتبط با تغییر فرم بدن درصد بروز بیشتری نشان داده است.

فراوانی رخداد کلوئید در افرادی که پوستشان رنگدانه های بیشتری دارد، 15 برابر بیشتر از افرادی است که پوستشان دارای رنگدانه های کمتری است. با این حال، در پوست سر جریان و ذخیره خون خوبی برقرار است و احتمال کلوئید بسیار کم است. جمع آوری این اطلاعات در طول تاریخ حیاتی و لازم است تا بیماران بتوانند به درستی توصیه و راهنمایی شوند.

کنترل فعلی کلوئید شامل درمان با تزریق داخل ضایعه با کورتیکواستروئیدها (کورتون)، 5-فلورواوراسیل، بلئومایسین، اینترفرون، کرایوتراپی (سرمادرمانی) و وراپامیل می باشد. سایر روشهای درمانی استعمال ژل / ورق سیلیکونی موضعی یا استفاده از لیزرها مانند لیزر رنگی پالسی و لیزر Nd:YAG با زمان تابش طولانی است. من معمولا از تزریق تریامسینولون  mg/mL40 داخل ضایعه با مقادیر وابسته به اندازه کلوئید استفاده می کنم،    1 ماه تزریق انجام می‌شود به مدت حدود 2-3 ماه ، و با این کار کلوئیدهای کوچک تا متوسط صاف می شوند.

عوارض عمل در ماه ششم و پس از آن

رشد مو با ظاهری غير طبيعي

هنگامی که در ماه چهارم پس از عمل، مو شروع به رشد کرد، در ابتدا قبل از رویشی با طول، تراکم و ضخامت طبیعی، ظاهری غیر طبیعی دارد. گرافت ها در ابتدا ممکن است هنگام رویش، موجدار یا گره خورده و غیر طبیعی باشند، اما بعد از گذشت چند ماه، صاف می شوند و بافت طبیعی موهای بیمار را به خود می گیرند. رشد اولیه ممکن است قطر و کالیبر متفاوتی، اغلب با رشته های ظریف تر، اما گاهی اوقات با رشته هایی ضخیم تر داشته باشد.

گرافت ها با جهت رویش مختلف

قاعده عمل کاشت مو، پیروی از زوایای طبیعی نزدیک به موهای موجود خود فرد به عنوان محل قرارگیری گرافت ها در پوست سر است. معمولا زاویه ساقه مو از 90 درجه در تاج مو (قسمت پشت و وسط سر) تا 30 درجه در خط رویش موی جلوی سر متغیر است.

در پوست پشت سر و دو طرف آن، زاویه مو بسیار دقیق می باشد و ممکن است در برابر پوست سر تقریبا صاف به نظر بیاید. من در ناحیه کاشت مو (گیرنده) به دنبال موهای ظریف و نازک موجود هستم و فقط از جهت رشد و زاویه آنها الگو می گیرم.

 خط رویش موی غیر طبیعی

خط رویش مو که در عمل کاشت مو بیش از حد بالا و یا خیلی پایین قرار بگیرد ظاهری غیر طبیعی ایجاد خواهد کرد. برای خلق چهره ای متقارن و جذاب، قانون یک سوم را دنبال کنید که نسبت چانه به نوک بینی 3/1 باشد، نوک بینی به بالای ناحیه برآمدگی بین دو ابرو یک سوم دیگر است، و بالای ناحیه بین دو ابرو به خط رویش مو یک سوم دیگر.

اصلاح خط رویش مویی که بالا قرار گرفته، آسان تر است چرا که می توان در طول جلسه کاشت موی بعدی آن را پایین آورد. اصلاح خط رویش مویی که بیش از حد پایین قرار گرفته دشوارتر می باشد. چرا که درمانهایی از جمله پانچ و برداشت گرافت ها، جداسازی و برش با تیغ شماره 11 و بزرگنمایی انجام شده است. همچنین ممکن است لیزر موهای زائد برای از بین بردن گرافت های ناخواسته یا کم کردن خط رویش مو در نظر گرفته شود.

یکی دیگر از اشتباهات رایج در ایجاد خط رویش مو این است که بسیار صاف باشد خط رویش مو در واقع نه یک خط صاف، بلکه یک منطقه دندانه دار نامنظم است، و تراز کردن و قرار دادن گرافت ها در امتداد یک خط مستقیم باعث ایجاد یک ظاهر مصنوعی می شود. که افزون بر این فقط از گرافت های موی تکی باید برای خط رویش مو استفاده شود. قرار دادن دو یا سه گرافت مو در خط رویش مو، این ناحیه را بدشکل جلوه می دهد و در نتیجه به راحتی می توان حدس زد که فرد کاشت مو انجام داده است.

رشد ضعیف گرافت

بهترین نتایج عمل پیوند مو را می توان در طول 6 تا 8 ماه پس از جراحی ارزیابی کرد، اگر چه بعضی از پزشکان بر این باورند که رشد مو می تواند تا ماه دوازدهم ادامه داشته باشد.

هنگامی که شرایط توصیه شده در طول عمل و مراقبت های پس از آن به درستی اجرا نشود، رشد مو در بیماران ممکن است ضعیف باشد.

رشد ضعیف در کاشت مو به رشد کمتر از 90٪ در طول حداقل 8 ماه پس از عمل گفته می شود. دکتر جری کوولی در یک بررسی دریافت که در عمل های خصوصی متوسط رشد ضعیف 6% و در محدوده 0-25 % بوده است. مهمترین فاکتورهای تعیین کننده بقای گرافت، جلوگیری از ضربه یا ترومای فیزیکی به گرافت ها و اطمینان از رسیدن اکسیژن کافی و مورد نیاز به فولیکول های موی کاشت شده می باشد.

نتیجه

عوارض مورد بررسی فوق مواردی است که اغلب در عمل پیوند مو به چشم می خورد. پیام و قاعده اخلاقی و اصولی برای تمام جراحان این است که حرفه ما را به خوبی تحت کنترل داشته باشند و در خصوص الزامات، دستورالعمل ها، رویه ها و مراقبت های مورد نیاز برای یک عمل موفق کاشت مو ماهرانه عمل کنند. به این ترتیب می توانیم عوارض ناشی از عمل را به حداقل خود برسانیم و به بیماران بهترین نتایجی که سزاوار آن هستند را هدیه بدهیم.

عوارض کاشت مو به روش FUE

مقدمه

امروزه اکثر بیماران تکنیک استخراج واحد فولیکولی یا FUE را با توجه به ماهیت کمتر تهاجمی آن در مقایسه با تکنیک کاشت نوار پوستی یا تکنیک FUT برای کاشت مو ترجیح می دهند. این روش دارای مزیت استفاده از میکرو اسکار پراکنده به جای اسکار خطی و همچنین عدم استفاده از بخیه است، با این حال، روش FUE کاملا بدون عوارض نیست و مشکلاتی هم وجود دارند که ممکن است در این روش رخ دهند که به شرح زیر تقسیم می شوند:

1. عوارض ناحیه دهنده یا بانک مو

1.1 ناراحتی های عمومی پس از عمل

2.1 عوارض خاص ناشی از استخراج فولیکول ها

2. عوارض ناحیه گیرنده (ناحیه کاشت مو)

1.2 عوارض ناشی از ایجاد ناحیه گیرنده و کاشت مو در آن

2.2 عوارض خاص کاشت گرافت ها

3.2 عوارض مربوط به زیبایی

3. عوارض پزشکی

عوارض ناحیه گیرنده یا بانک مو

ناراحتی های عمومی پس از عمل

کاشت مو به روش  FUEیک جراحی زیبایی نسبتا غیرتهاجمی و ایمن است. با این حال، برخی از مشکلات زیر توسط بیماران گزارش شده است:

ناراحتی پس از جراحی در ناحیه بانک مو

درد و ناراحتی پس از جراحی در ناحیه بانک مو در بیمارانی که عمل کاشت مو به روش FUE داشته ‌اند، وجود دارد. درد ممکن است در عصر یا شب جراحی رخ دهد، اما معمولا در چند روز آینده ناپدید می شود. محققان این مقاله داروهای ضد درد ملایم مانند پاراستامول را به ویژه برای 5 روز اول، برای کاهش درد و التهاب تجویز می کنند.

ترشح

پس از اینکه برای کاشت، بیمار بر روی یک بالش قرار می گیرد، بر روی ناحیه بانک مو فشار وارد شده که منجر به ترشح مایع سرمی و خونابه می شود. بیمار ممکن است با مشاهده این مایع در روز اول صبح روز پس از عمل نگران شود. بنابراین، ما توصیه می کنیم بیمار یک حوله تیره رنگ بر روی بالش قرار دهد تا جلوی پس دادن هرگونه ترشح و غیره را بگیرد.

در موارد نادر خونریزی ناحیه بانک مو، بیمار باید با استفاده از گاز استریل فشار محکم و ثابتی به مدت چند دقیقه ای اعمال کند. معمولا نیازی به اقدام دیگری نیست.

گزگز، خواب رفتگی/ خارش یا سوزش پوست

بروز گزگز یا خارش و مانند آن در ناحیه بانک مو پس از عمل FUE غیر معمول است، و در صورت رخ دادن، محدود به نواحی کوچکی می باشد.

خارش شدید

برخی از بیماران پس از بهبودی و ترمیم، خارش در ناحیه بانک مو را تجربه می کنند. خارش معمولا پس از تمیز کردن پوست سر به روش مناسب رفع خواهد شد. با این حال، گاهی اوقات ما باید به بیمار توصیه کنیم که از ژل آلوئه ورا برای نرم کردن ناحیه مورد نظر و کاهش خارش استفاده کنند.

در صورت خارش شدید، لوسیون های استروئیدی و آنتی هیستامین ها نیز توصیه می شود.

عوارض خاص مربوط به روش FUE در ناحیه بانک مو

اسکارهای سفید رنگ در ناحیه بانک مو

بسیاری از افراد به اشتباه تصور می کنند که FUE یک روش بدون باقی گذاشتن اسکار است؛ با این حال، این موضوع دقیق نیست. نواحی دهنده یا بانک موی بیماران در روش FUE معمولا با به جا گذاشتن اسکارهای گِرد لکه مانند، سفید رنگ آتروفیک بهبود می یابند. این اسکارها بدون مو، بدون رنگدانه، فیبروتیک و قابل لمس هستند. اگر چه این زخم ها معمولا قابل مشاهده نیستن مگر اینکه موی پوشاننده این نواحی کاملا تراشیده شود، در بعضی موارد اسکارها را می توان در بررسی موهای کوتاه از نزدیک مشاهده کرد، به ویژه اگر برداشت مو بیش از حد انجام شود. همچنین، اگر گروه های فولیکولی پیاپی و بدون مکث خارج شوند، برخی از این اسکارها می‌توانند به هم جوش بخورند و یک زخم بزرگتر ایجاد کنند که بیشتر قابل مشاهده است. برای اینکه این زخم ها کمتر قابل مشاهده باشند، اقدامات خاصی توسط پزشکان توصیه شده که در بهبود ناحیه بانک مو مفید است. این اقدامات عبارتند از:

• استفاده از درمان تزریقی ACell MatriStem در نواحی بانک مو. این روش درمانی، با کاهش یا از بین بردن اسکارهای فیبروتیک، به بهبود زخم و اسکار کمک می کند.

• برداشت واحدهای فولیکولی ظریفتر. به این معنی که به طور عمدی فقط چند تار مو از هر واحد فولیکولی خارج شود و بقیه موها باقی بمانند. این موهای باقیمانده همچنان به رشد ادامه داده و ناحیه زیباتری به وجود آورده به طوری که این ناحیه بدون مو نخواهد شد.

• استفاده از پانچ های کوچکتر برای جلوه بهتر اسکار. اندازه پانچ بزرگتر ازmm  1 در مقایسه با پانچ های کوچکتر ازmm 1، منجر به ایجاد اسکار محسوس تری می شود. هرچند، نتیجه استفاده از پانچ های کوچکتر، برش هایی با درجه بالاتر و تعداد موهای کمتری در هر گرافت خواهد بود. با استفاده از پانچ اندازهmm  1، متوسط موها در هر واحد فولیکولی می تواند از 2.5 هم فراتر برود در حالی که اندازه mm  0.75، متوسط تعداد موها تا 2.1 در هر گرافت کاهش می یابد. بنابراین بین اندازه پانچ و تعداد مو در هر واحد فولیکولی به منظور رسیدن به بهترین نتایج باید تعادل برقرار کرد.

محققان این مقاله از دو گزینه اول استفاده نمی کنند. آنها از گزینه سوم، پانچ های کوچکتر (mm 0.8 یا 0.9) برای حفظ تعادل بین تعداد مو در هر گرافت (که سعی می کنند این تعداد را در حدود 2 نگه دارند) و اندازه اسکار استفاده می کنند.

آنها از آنجا که اسکارهای کم رنگ در بیماران نژاد هندی و رنگین پوست به دلیل تضاد بالاتر رنگدانه های پوست در مقایسه با نژاد سفیدپوست مشخص تر و برجسته تر هستند، از پانچ های mm  1.0 استفاده نمی کنند (تصاویر 1 و 2).

آنها به صورت زیگزاگی گرافت ها را استخراج می کنند، با اطمینان از اینکه هیچ دو شکافی در ناحیه بانک مو، برای جلوگیری از همپوشانی گرافت های برداشت شده، به هم جوش نمی خورند یا یکی شوند. با این روش، زمانی که گرافت ها به صورت پیوسته برداشت شوند، ظاهر این نقاط کمتر مشخص و قابل توجه خواهد بود.

تصویر 1. تضاد بیشتر اسکار در بیمار هندی

تصویر 2. تضاد کمتر در بیمار سفیدپوست

اسکار شبیه بیدخوردگی یا ظاهری شبیه زائده های سیفیلیسی

بعضی از پزشكان افراطی در روش تهاجمی، گرافت ها را از ناحیه بانک مو بیش از حد برداشت می كنند. نتیجه این کار می تواند ظاهری ناهنجار شبیه بید خوردگی یا زائده های سیفلیتیک در این ناحیه باشد (تصویر 3) که زمانی که بیمار موهای خود را تا حد زیادی کوتاه کند، بسیار مشخص و برجسته به نظر خواهد آمد. از این جهت برای جلوگیری از ایجاد نواحی تکه تکه منجر به ریزش مو، فاصله دار کردن استخراج گرافت ها به طور مناسب به شیوه زیگزاگ اهمیت دارد (تصویر 4).

افلوویوم پس از عمل

پس از جراحی، ممکن است در ناحیه بانک مو افلوویوم رخ دهد (تصویر 5)، اما نسبت به ناحیه گیرنده یا کاشت مو کمتر شایع است . این شرایط به صورت ریزش موی پراکنده یا موضعی  به مدت  4-6 هفته پس از عمل کاشت مو به روش FUE اتفاق می افتد. این ریزش مو موقتی است و پس از 3 تا 4 ماه برطرف می شود.

تصویر 3. اسکار شبیه بیدخوردگی

تصویر 4. الگوی زیگزاگ در استخراج فولیکول ها

تصویر 5. افلوویوم یا ریزش ناحیه بانک مو

تصویر 6. گرافت های مدفون در زیر پوست

این پدیده به دلیل برداشت بیش از حد می تواند باعث توقف و اختلال در جریان خون شود. به این ترتیب، محققان ما برداشت گرافت ها را در یک جلسه به 2000 تا 2200 تار مو محدود می کنند و در نتيجه افلوویوم در ناحیه بانک مو مشاهده نخواهد شد.

گرافت های مدفون شده در پوست

این شرایط معمولا هنگام استفاده از پانچ های کند دیده می شود. در طول استخراج فولیکول ها، زمانی که پانچ به سرعت و بدون کنترل به داخل درم یا لایه میانی پوست وارد شود، فولیکول مو به داخل پوست، جایی که باید در آن جاسازی شود، فشار داده می شود. دستیار محققان ما گرافت های مدفون شده را همزمان با برداشت فولیکول ها بیرون می آورند؛ در غیر اینصورت، ممکن است باعث تشکیل کیست شود (تصویر6).

تصویر 7. فولیکولیت در ناحیه بانک مو

تصویر 8. کیست های مخاطی در ناحیه بانک مو

در صورتی که گرافت های مو به طور کامل خارج نشوند و اجزای آن در لایه پوست باقی و مدفون بماند فولیکولیت (التهاب یا عفونت فولیکول مو) رخ می دهد (تصویر 7).

کیست های مخاطی

گاهی در روش FUE گرافت ها می توانند زیر پوست اطرافشان جابجا شده و تغییر مکان بدهند، در این شرایط اگر از پوست خارج نشوند، ممکن است بعدها با تولید ورم های متعدد بدون درد در ناحیه بانک مو تشکیل توده‌های کیستی بدهند (تصویر 8).

دلایل احتمالی برای تشکیل این کیست های زیرپوستی عبارتند از:

• جداسازی عمیق از طریق سرتاسر پوست مشبک: باید از پانچ های FUE برای خراشیدن اطراف هر واحد فولیکولی فقط تا عمق سطح میانی ​​پوست استفاده شود، به نحوی که گرافت ها هنوز به پوست مشبک متصل باشند. اگر جداسازی عمیق از عمق کامل پوست مشبک انجام شود، اين گرافت های متصل از دست مي روند و به راحتی می توانند زیر سطح زیر پوست جابجا شوند.
• تورم بیش از حد می تواند در لایه زیر پوستی گسترش یابد، که باعث می شود گرافت های جداشده آسان تر به پایین کشیده و جذب شوند.
• گرافت های مدفون شده ای که در هنگام استخراج از قلم می افتند

پانچ های کند از طریق نفوذ عمیق تر می توانند باعث برش گرافت های متصل در لایه های عمیق‌تر پوست و جابجایی گرافت ها شوند.

نکروز یا بافت مردگی در ناحیه بانک مو

اگر استخراج گرافت ها به درستی انجام نشود، در ناحيه بانک مو به ندرت نكروز نيز رخ مي دهد.

ظاهر شفاف یا کم پشتی در ناحیه بانک مو

اگر بیش از 20٪ از موهای پوست سر در ناحیه بانک مو در یک جلسه برداشت شود، برداشت بیش از حد در نظر گرفته می شود، و ممکن است منجر به نازک شدن و کم پشتی قابل مشاهده در ظاهر ناحیه بانک مو شود و ریزش مو به صورت تکه تکه شود (تصویر 9).

تصویر 9. ظاهر کم پشت به خاطر برداشت بیش از حد مو در ناحیه بانک مو

محققان این مقاله ترجیح می دهند در جلسات متعدد در مدت 6 تا 8 ماه گرافت ها برداشت شوند. آنها معمولا  20٪ فولیکول ها را در اولین جلسه برداشت می کنند، 15 تا20٪ در جلسه دوم و10 تا 15٪ در سومین جلسه، 50٪ از موها در ناحیه بانک مو را نیز باقی می گذارند تا ظاهر موها کم پشت به نظر نرسد.

ریزش موهای کاشته شده

هنگامی که گرافت ها از خارج از ناحیه ایمن، خصوصا در بیماران جوانتر دچار ریزش موی مداوم برداشت می‌شود، این گرافت ها بعدها می تواند به دلیل پیشرفت طبیعی الگوی ریزش مو، ریزش کنند. این پروسه معمولا با گرافت های برداشت شده از حاشیه استخوان خلفی پشت سر رخ می دهد و در نتیجه پس از اینکه موهای کاشته شده ریخت، تکه های غیر طبیعی طاسی یا کم پشتی در نواحی گیرنده پیوند پدید می آید. این شرایط همچنین می تواند منجر به ایجاد نقاط سفید رنگ در ناحیه تاج مو شود که با افزایش ریزش مو و بالا رفتن حاشیه مو مشخص تر می شود. استخراج گرافت ها از ناحیه ایمن بانک مو همیشه مطمئن تر است، که به هشت ناحیه ماژور و شش ناحیه مینور توسط جان کول تقسیم شده است. در حالی که روش فوق تا حد زیادی مفید است، محققان مقاله روش خود را دارند روش ابداعی خود را برای تعریف ناحیه ایمن بانک مو در بخش استخوان پشت سر از طریق مشاهداتشان از بیماران گرید VII دارند. آنها تعیین کرده اند که ناحیه ایمن بانک مو توسط دو خط موازی در بخش های فوقانی و تحتانی استخوان پشت سر مشخص شده است. خط فوقانی، مرز فوقانی دو لاله گوش را به هم وصل می کند و خط تحتانی، بخش تحتانی دو مجرای شنوایی خارجی را متصل می کند. همیشه محدود کردن تعداد گرافت هایی که خارج از این نواحی برداشت می شوند به جهت جلوگیری از ریسک کم پشتی در آینده در این نواحی بسیار اهمیت دارد.

خلاصه

درک کامل عوارض احتمالی مربوط به روش FUE به منظور اجتناب از این عوارض و دستیابی به نتایج بهتر حائز اهمیت است. انتخاب مناسب و مشاوره دادن به بیمار، با استفاده از اقدامات احتیاطی کافی در طول هر یک از مراحل عمل کاشت، و پیگیری اقدامات مفید پس از عمل، بهترین نتیجه ممکن برای بیمار و نیز جراح را تضمین می کند.

فولیکولیت در کاشت مو:

دیدگاه متخصصان پوست

فولیکولیت در جراحی ترمیم مو

فولیکولیت یک نوع عفونت فولیکول محور (التهاب یا عفونت فولیکول مو) است که معمولا با بخش سطحی واحد پیلوسباسه (مرتبط با غدد چربی) عمدتا با باز شدن قیفی شکل فولیکولهای مو شروع می شود. معمولا این اتفاق در هر ناحیه دارای مو در بدن به عنوان یک پوستول (جوش) اریتماتوز بروز می کند. این پدیده را می توان بر اساس عمق تهاجم (سطحی و عمیق) و ریشه میکروبی آن طبقه بندی کرد.

در کاشت مو، نوع فولیکولیتی که معمولا مشاهده می کنیم، نوع سوپرفیشیال یا سطحی است (تصویر 1) که به صورت پوستول های کوچک در دهانه یا روزنه فولیکول مو ظاهر می شود. و ممکن است به سرعت و پس از چند روز به زائده های چندگانه تبدیل شوند (تصویر 2). به باور بوناگان و پاتووانیش شروع بروز زائده ها از 2 روز تا 6 ماه پس از پیوند واحد فولیكولی متغیر است.

تصویر 1. فولیکولیت سوپرفیشیال

تصویر 2. فولیکولیت چندگانه

کشت آزمایشگاهی این زائده ها ممکن است منفی باشد؛ از این جهت، ممکن است به عنوان فولیکولیت «غیر‌عفونی» نامگذاری شوند. این شرایط ممکن است با عوامل مکانیکی مانند اصطکاک، انسداد یا ترومای فولیکولی همراه شود، که نمونه های آن پیوند مو و برداشتن مو است. در پژوهشی توسط لوگاناتان و همکارانش در سال 2014 فولیکولیت استریل، به عنوان یک عارضه پس از پیوند مو شناسایی شد، که 23.29٪ موارد تحقیقاتی آنها را تشکیل می داد.

به همین شکل، سالانیتری و همکارانش، نرخ عوارض کلی یک سری از 533 مورد کاشت مو که از سال 1995 تا 2006 انجام شد 4.7٪ را اعلام کردند، که فولیکولیت تقریبا یک پنجم موارد آن را با 1٪ در بر می گرفت.

با این حال، فولیکولیت پس از کاشت مو ممکن است به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد شود. استافیلوکوکوس اورئوس، در بین دلایل دیگر، شایع ترین پاتوژن یافت شده در فولیکولیت پوست سر است. البته ممکن است با تخلیه پوستول ها، مصرف آنتی بیوتیک موضعی درمان شود و اگر زائده ها چندگانه باشد، ممکن است پزشک تجویز آنتی بیوتیک های سیستمیک را برای بیمار شروع کند.

فولیکولیت سوپرفیشیال یا سطحی ممکن است به لایه های عمیق تر پیشرفت کند و احتمال دارد به کورک تبدیل شود.

این زائده ها به صورت گره های عمیق و ریشه داری بروز می کنند که ممکن است با لمس، دردناک شوند. بروز چنین زائده هایی حتی در مواردی که عمل جراحی در شرایط استریل خیلی دقیق انجام می شود باید جراح پیوند مو سابقه بیمار را بررسی کرده و به دنبال عوامل مستعدکننده احتمالی مانند دیابت، اختلالات خون و نقصهای پیچیده در عملکرد نوتروفیل گردد.

سودوفولیکولیت نوعی از فولیکولیت غیر عفونی است که بیشتر در پوست های تیره (سیاه پوست) پس از اصلاح دیده می شود. این اتفاق زمانی رخ می دهد که فولیکول موی در حال رشد در پوست گیر کند و به جای خروج از پوست سر، پیچ می خورد و به درون دیواره فولیکول رشد می کند.

این روند آسیب شناسی فولیکولیت همچنان در حال کاوش و مناظره است که آیا گرافت های پیوندی در لایه‌های عمیق داخل پوست سر مدفون می شوند و در نتیجه در درون پوست رشد می کنند. برای کنترل چنین شرایطی به سادگی فولیکول درگیر را با کندن خارج می کنند.

فولیکولیت دکالوانس یکی دیگر از انواع فولیکولیت چالش برانگیز است که ممکن است در ناحیه بانک مو و همچنین ناحیه گیرنده رخ دهد. این زائده ها معمولا به صورت پوستولهای فولیکول محور و اریتماتوز با مقیاسهای هیپرکراتوز ( شاخی شکل) و چرب در اطراف مدخل آسیب دیده شروع می شود. زائده ها ممکن است در نواحی ورتکس (ناحیه بالا و پشت سر) ممکن است شروع شود و به طاسی منطقه ای گسترش یابد. این وضعیت همچنین می تواند به صورت «فولیکولیت موهای به هم پیچیده و چسبیده» هم باشد، چرا که تعداد زیادی فولیکول های مو ممکن است در خروجی یک فولیکول تکی منبسط رشد کنند. اتبرگ و همکارانش در سال 2009 یک مورد گسترش فولیکولیت دکالوانس را در گرافت های پانچ شده 20 سال پس از کاشت مو توصیف کردند. این اختلال ممکن است به نام دکالوانس کوین کواید «Quinquaid’s decalvans» نامیده شود، از این جهت که دلیل آن هنوز ناشناخته است.

علائم آن شامل آلوپسی التهابی است که منجر به ظاهر باتلاقی و ضخیم شدن پوست سر به همراه پوستول، خوردگی، دلمه و پوسته می شود. عفونت استافیلوکوک مرتبط با این اختلال ، سبب بروز آن نیست اما عفونت فرصت طلب ناشی از التهاب موجود از قبل می تواند باعث ایجاد این اختلال شود.

مدیریت این شرایط به طور کلی دشوار است چرا که پیشرفت این بیماری با  فزاینده و کاهنده بودن مشخص می‌شود و می تواند چند سالی طول بکشد. مصرف آنتی بیوتیک های سیستمیک مخصوص ریشه کنی استافیلوکوک اورئوس توصیه می شود.

با این حال، پس از قطع دارو، عود بیماری نیز مشاهده می شود. داروهای تجویزی مربوط به عود می تواند از جمله ریفامپیسین همراه با مینوسایکلین، اسید فوزیدیک خوراکی همراه با موپیروسین موضعی و اسید فوزیدیک با اریترومایسین باشد. تزریق استروئیدی داخل ضایعه ممکن است به کاهش قرمزی و تسکین علائم خارش کمک کند. استفاده از آنتی باکتریال های موضعی داخل بینی برای ریشه کن کردن منبع استافیلوکوک نیز می‌تواند مفید می باشد.

چکیده

جدول چکیده در اینجا نشان داده شده است (جدول 1)

جدول 1    چکیده مبحث فولیکولیت در کاشت مو
خلاصه انواع مختلف فولیکولیت در عمل کاشت مو و خصوصیات مربوط به آن
1. فولیکولیت سوپرفیشیال فولیکولیت استریلفولیکولیت باکتریال	-2 روز تا 6 ماه پس از کاشت مو – همراه با کشش، انسداد، آسیب فولیکولی – همراه با تعریق، عفونت استافیلوکوکوس اورئوس
2. فولیکولیت عمیق	– ممکن است به کورک تبدیل شود – یافتن عوامل مستعدکننده مانند دیابت، دیسکرازی خونی، اختلالات ایمنی بدن
3. سودوفولیکولیت	– به دلیل رشد فولیکول های مو و مدفون شدن مو در زیرپوست
4. فولیکولیت دکالوانس درمان دشوار	– به صورت «فولیکولیت به هم پیچیده و چسبیده» – پوستول های فولیکولی اریتماتوزی روی ورتکس (ناحیه بالا و پشت سر) – (+) حساسیت، ظاهر باتلاقی، خوردگی، دلمه بستن

فولیکولیت پس از عمل کاشت مو: از دیدگاهی دیگر

فولیکول ناشی از جایگذاری عمیق گرافت ها

پیوند واحد فولیکولی (FUT) روش اولیه ترمیم مو است که در سراسر جهان انجام می شود. برای انجام FUT به درستی، اهمیت تطابق اندازه / طول گرافت با اندازه / عمق برش به خوبی مشهور است. فولیکولهای مو در بین بیماران از 3 تا 6 میلیمتر متغیر است و می تواند بر اساس نژاد و خصوصیات شخصی فرد متفاوت باشد. بنابراین، عمق برش باید برای هر بیمار ارزیابی شود. تیغه ای که طول ثابتی داشته باشد و یا بدون کنترل عمق استفاده شود می تواند در برخی از بیماران به صورت عمیق تری به چربی زیر جلدی نفوذ کند. کنترل نادرست عمق و جایگذاری گرافت پس از آن می تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند تورفتگی، بالارفتن سطح پوست و استفاده از گرافت ها، فولیکولیت، کیست های اپیدرمال، رشد موها در زیر پوست و مشکلات دیگر (تصویر 1) شود. وانگ هنگام تنظیم عمق تیغه، چندین گرافت را برای تعیین عمق متوسط اندازه گیری کرد، اما وی دقیقا تغییرات طول گرافت در یک بیمار را طی گذشت مدت زمانی خاص اندازه نگرفت. عمق برش صحیح از بیماری به بیمار دیگر متغیر است، اما قبلا بر این باور بودند که تفاوت کمی در طول گرافت در همان فرد وجود دارد. با وجود انجام تکنیک های جراحی مناسب برای ترمیم مو برای ایجاد عمق مناسب برای نواحی گیرنده پیوند، مشکلات مربوط به کنترل عمق شکست هنوز در برخی از بیماران رخ می دهد.

یک پژوهش برای ارزیابی اینکه آیا اختلاف معنی داری در طول گرافت یک بیمار طی گذشت زمان وجود دارد، انجام شد. بر اساس این پژوهش، طول گرافت می تواند در همان فرد به طور قابل توجهی متفاوت باشد: اکثر بیماران کُره ای اختلاف طول 1 تا 1.5 میلیمتر نشان دادند، اما 5/18% آنها 2 میلیمتر تفاوت داشتند، 2/4% بیماران، 2.5 میلی متر تفاوت و 1.7٪ تفاوت 3 میلی متری بین بلندترین و کوتاه‌ترین گرافت در فولیکول تک مویی (جدول 1) نشان داد. این تفاوت ها در واحد فولیکولی با فولیکول 2 تایی نیز دیده می شود ولی کمتر از فوکلیکول 3 تایی است.

a

تصویر 1. (a) فولیکولیت، (b) تورفتگی. دلیل بروز عارضه، جاگذاری عمیق گرافت ها

جدول 1. اختلاف طول بین بلندترین و کوتاهترین گرافت در 119 بیمار کُره ای دچار ریزش مو با الگوی مردانه MPHL

واحد فولیکولی	0.5 mm	1.0 mm	1.5 mm	2.0 mm	2.5 mm	3 mm	مجموع
فولیکول تک مویی	2(1.7%)	42(35.3%)	46(38.6%)	22(18.5%)	5(4.2%)	2(1.7%)	119(100%)
فولیکول دوتایی	12(10.1%)	57(47.9%)	36(30.3%)	10(8.4%)	1(0.8%)	3(2.5%)	119(100%)
فولیکول سه تایی	43(36.1%)	43(36.1%)	26(21.9%)	7(5.9%)	0(0%)	0(0%)	119(100%)

اکثر بیماران سفیدپوست، اختلاف 1 تا 1.5 میلی متر در واحد فولیکولی با فولیکول تک مویی نشان دادند، اما 4.2٪ تفاوت 2 میلیمتری و 8.3٪ از آنها اختلاف 2.5 میلی متری در روش FU با گرافت تکی و نیز تفاوت قابل ملاحظه ای در روش FU  با گرافت 2-3 تایی وجود داشت اما در بیماران کُره ای کمتر بود (جدول 2). بنابراین اختلاف طول گرافت در هر دو نژاد آسیایی و سفیدپوست اروپایی، با تفاوت های بیشتر در بیماران آسیایی در مقایسه با بیماران اروپایی دیده می شود.

جدول 2. اختلاف طول بین بلندترین و کوتاهترین گرافت در 24 بیمار سفیدپوست دچار ریزش مو با الگوی مردانه MPHL

واحد فولیکولی	0.5 mm	1.0 mm	1.5 mm	2.0 mm	2.5 mm	3 mm	مجموع
فولیکول تک مویی	5(4.2%)	12(50.0%)	4(16.76%)	1(4.2%)	2(8.3%)	0(0%)	24(100%)
فولیکول دوتایی	5(20.8%)	9(37.5%)	8(33.3%)	2(8.4%)	0(0%)	0(0%)	24(100%)
فولیکول سه تایی	9(37.5%)	11(45.8%)	4(16.7%)	0(0%)	0(0%)	0(0%)	24(100%)

دلایل تفاوت های طول گرافت، (1) تفاوت طول تعیین شده ژنتیکی، (2) تفاوت طول گرافت با توجه به چرخه رشد مو، و (3) انتقال و جاگذاری در طی آماده سازی گرافت است. بنابراین، اگر تنها یک برش عمقی در فردی ایجاد کنیم، گرافت های بلند در محل برش جای می گیرند، اما گرافت های کوتاه در لایه عمیق تر قرار خواهند گرفت. به عنوان نمونه، اگر یک بیمار تنها یک فولیکول تک مویی 6 میلی متری، 5 میلی متری، 4 میلی متری و 3 میلیمتری در ناحیه بانک مو داشته باشد، و اگر ما برش ها را در عمق 6 میلیمتر انجام دهیم، سپس یک گرافت 6 میلی متری در محل برش به طور مناسب جا خواهد گرفت، اما گرافت 3 میلی متری، 3 میلی متر عمیق تر از عمق مناسب قرار خواهد گرفت که می تواند منجر به بروز فولیکولیت، کیست ها و تورفتگی شود (تصویر 1).

گاهی در هنگام آماده سازی گرافت ها در روش FUT و FUE ممکن است گرافت ها برش بخورند. برای جلوگیری از محل های عمیق تر در ناحیه گیرنده پیوند، این فولیکول‌های برش خورده نیز در مقایسه با فولیکول های سالم باید به صورت سطحی قرار داده شوند.

به منظور جلوگیری از عوارضی مانند تورفتگی، بالا آمدن سطح پوست پس از قرارگیری گرافت های مو، ماندگاری ضعیف گرافت ها، فولیکولیت، و کیست ها، ما باید گرافت ها را در یک فرد به همان طول و اندازه در گروه خود طبقه بندی کنیم و عمق برش مناسبی بر اساس هر گروه ایجاد کنیم. با این روش کنترل عمق گرافت و قرارگیری آن، محقق این مقاله این عوارض را در بیشتر بیماران خود در 4 سال گذشته کاهش داده یا از بروز آنها جلوگیری کرده است (تصویر 2).

موی پیوندی به صورت عضو خارجی در پوست ناحیه گیرنده

موهای پیوندی معمولا بین 2 تا 4 هفته بعد از جراحی دچار ریزش می شوند. اما برخی از موهای کاشته شده، بدون ریزش به رشد خود ادامه می دهند. بخش کوچکی از موها نه می ریزد نه رشد می کند: آنها فقط در ناحیه گیرنده پیوند باقی می مانند. این موها مانند یک عضو خارجی عمل می کنند و می توانند باعث فولیکولیت شوند (تصویر 3). این موها را می توان از طریق شامپو زدن با شدت یا به وسیله فورسپس، 4 هفته پس از عمل، خارج کرد و فولیکولیت با این روش کاهش خواهد یافت.

نکات ارزشمند

1. اختلاف طول گرافت در هر بیمار قابل توجه است.

2. ایجاد برش با عمق یکسان هر زمان ممکن است سطح گرافت نامناسبی در شکاف با توجه به طول گرافت به وجود آورد: جاگذاری کم عمق یا مناسب، و یا عمیق گرافت ها.

3. تطابق طول گرافت و طول برش، جایگذاری مناسب گرافت در برش ها را امکان پذیر می کند: ایجاد شکاف 3 میلیمتری برای گرافت های 3 میلی متری و شکاف 6 میلیمتری برای گرافت با طول 6 میلیمتر

4. اندازه گیری طول تمام گرافت ها و گروه بندی آنها با توجه به طول گرافت ها برای قرارگیری گرافت تحت کنترل عمق ضروری است.

5. این قرارگیری گرافت تحت کنترل عمق می تواند از فولیکولیت، تورفتگی، و حتی ماندگاری ضعیف جلوگیری کند.

تصویر 2. فولیکولیت و تو رفتگی بعد از روش کنترل عمق پیوند: (a) هیچگونه فولیکولیت در 5 هفته

پس از جراحی دیده نمی شود. (b) هیچگونه تو رفتگی، 1 سال پس از عمل، مشاهده نمی شود.

تصویر 3. موهای باقی مانده که نشان می دهد مو رشد نکرده و به صورت یک عضو خارجی باقی مانده و باعث فولیکولیت می شود.

پیشگیری و درمان فولیکولیت پس از جراحی

زمینه

پوست سر در ناحیه گیرنده پیوند می تواند واکنشی التهابی به محدوده گسترده ای از تحریک مانند عفونت، زخم یا صدمه فیزیکی، یا قرارگیری در معرض مواد شیمیایی در طول عمل کاشت مو ایجاد کند.

در همین زمینه، گزارش هایی از بروز فولیکولیت بعد از عمل، متغیر از 1.1٪ تا 20٪ موجود است. محدوده شدت فولیکولیت از التهاب خفیف و سطحی تا اریتمای خفیف و پوستول های پراکنده تا التهاب شدید و عمیق با اریتمای گسترده و کیست های متعدد، پوستول ها و کورک ها را شامل می شود. درمان توصیه شده شامل کمپرس آب گرم، پماد آنتی بیوتیک موضعی، کورتیکواستروئید با اثر متوسط، برش و تخلیه، و آنتی بیوتیک های سیستمیک است.

رویکردهای ما

هفتاد و پنج درصد از همه بیماران تحت پیوند مو در مرکز ما اهل آسیای شرقی و 15٪ اهل آسیای جنوب شرقی هستند. بیش از 80٪ از تمام بیماران برای پیگیری و چکاپ 1 روز، 1 هفته، 1 ماه، 4 ماه، 8 ماه و 12 ماه پس از عمل مجددا مراجعه می کنند. در اینجا ما چشم انداز دیگری در مورد طبیعت، پیشگیری و درمان فولیکولیت بعد از عمل در ناحیه گیرنده پیوند مو ارائه می کنیم. ما با توجه به شروع و علت احتمالی، فولیکولیت را به سه دسته تقسیم می کنیم: فولیکولیت تروماتیک، فولیکولیت عضو خارجی و فولیکولیت عفونی.

فولیکولیت تروماتیک

پوستول ها به زودی روز پس از عمل ظاهر می شوند. در این شرایط بیشتر احتمال التهاب می رود تا عفونت. تمیز کردن زخم با گوش پاک کن معمولا منجر به عدم رشد و یا فقط رشد اندک استافیلوکوک اورئوس می‌شود. مدفون شدن اپیدرم در هنگام ایجاد محل گیرنده پیونده، برش گرافت مو هنگام کاشت، و کاشت اسپیکول (سوزنک) مو با گرافت ممکن است منجر به واکنش التهابی شود. آزاد شدن چربی پوست از غدد چربی آسیب دیده در طول برش نیز ممکن است نقشی کلیدی ایفا کند.

گروه های در معرض خطر

فولیکولیت درمان نشده قبلی، فورونکلوزیس، و آکنه ولگاریس متوسط ​​تا شدید، پوست چرب یا زائده پوستی درماتیت سبورئیک درمان نشده قبلی، هیپرتروفیک غدد چربی یا کیست های غدد چربی هنگام برداشت نوار پوستی باید موردتوجه قرار داده شوند.

درمان

موثرترین روش این است که پوستول را با یک سوزن تیز سوراخ کرده و سپس با یک گوش پاک کن هر یک از جوش ها را فشار دهید. ناحیه التهابی باید با آب سرد و شامپو پوویدون آیداین شستشو داده شود. علاوه بر این، ترکیب آنتی بیوتیک استروئیدی موضعی را می توان استفاده نمود. ما آنتی بیوتیک سیستمیک مانند داکسی سایکلین mg 100، روزانه یا سیپروفلوکساسین  mg500 دوبار در روز به مدت 5-10 روز برای موارد انتخابی تجویز می کنیم.
صادقانه بگویم این بیشتر برای آرامش خاطر ماست. بیماران باید به طور مداوم از جهت بروز پوستول های تازه تحت نظارت قرار داشته باشند. ممکن است فروکش کردن التهاب تا 3 هفته طول بکشد (تصویر 1).

تصویر 1. فولیکولیت تروماتیک در روز هجدهم

پیشگیری

شواهدی روشنی از اینکه استفاده از دستکش های استریل در حین برش و جایگذاری گرافت ها موجب کاهش فولیکولیت بعد از عمل می شود در دست نیست. مدیریت آنتی بیوتیک های پروفیلاکسی قبل از عمل کاشت مو، مانند سفالوسپورین، بحث برانگیز باقی می ماند. ما از آنتی بیوتیک ها به طور روتین استفاده نمی کنیم چرا که آلرژی دارویی بیشتر از فولیکولیت خطرناک است. از بیمارانی که در معرض خطر قرار دارند، خواسته می شود که دوز روزانه داکسی سایکلین را به 100 میلی گرم برسانند و شامپوی 2٪ کتوکونازول به مدت یک هفته قبل از عمل استفاده کنند. با این حال، موثرترین اندازه گیری پیشگیرانه، استفاده از استروئید سیستمیک بلافاصله پس از جراحی است. پروتکل ما به صورت پردنیزولون 10 میلی گرم در دوز روزانه به مدت 4 روز به میزان قابل توجهی بروز فولیکولیت و همچنین ورم صورت را کاهش داد.

فولیکولیت عضو خارجی

التهاب همچنین می تواند منجر به یک یا چند واکنش در پوست ناحیه گیرنده پیوند یا انسداد روزنه های اجزای مو شود. پس از 3 هفته فولیکول کاشته شده به فاز کاتاژن و تلوژن وارد می شود. پس از آن، سیستم ایمنی بدن، باقی مانده موی جدا شده را به عنوان یک عضو بیگانه یا خارجی (تصویر 2) تلقی می کند. اگر این باقی مانده مو خارج شود یا از بین برود، فولیکولیت خود به خود فروکش می کند. اگر فولیکولیت درمان نشود، ممکن است روزنه های پوست را مسدود کند. اوج دیگر التهاب می تواند 3 تا 4 ماه بعد، هنگامی که موهای روییده جدید قادر به نفوذ و خارج شدن از پوست نباشند، رخ دهد. این موضوع در نهایت ممکن است منجر به گیر کردن یا مدفون شدن مو در زیر پوست شود یا یک نوع عود مزمن فولیکولیت شود.

تصویر 2. فولیکولیت عضو خارجی در طول 4 هفته

تصویر 3. موی J شکل

گروه های در معرض خطر

آسیایی ها با موهای بسیار درشت و ضخیم، متراکم، جایگذاری گرافت ها بدون کوتاه کردن و تراشیدن مو، و فولیکولهای برش خورده یا آسیب دیده در کاشت.

پیشگیری

ماساژ آرام با نوک انگشتان دست در یک حرکت دایره ای باید به صورت ایمن در پروسه شامپو زدن پس از جراحی به منظور از بین بردن موهای سست، قرار گیرد. که توصیه می شود یک هفته پس از عمل شروع شود.

درمان

در مرکز هر پوستول، همیشه یک اسپیکول (سوزنک) مو ، بقایای ساقه مو که از برجستگی پوست جدا شده، وجود دارد که ظاهر آن شبیه حرف «J» است. این به اصطلاح موی J شکل به آسانی می تواند با استفاده از یک جفت موچین برداشته شود (تصویر3). جوش چرکی باید با فشار گوش پاک کن تخلیه شود. هنگام بروز فولیکولیت گسترده، استفاده از پماد موضعی آنتی بیوتیک استروئیدی و شامپو بتادین می تواند برای 5 روز بعد در خانه استفاده شود. آنتی بیوتیک سیستمیک به ندرت مورد نیاز است مگر اینکه بیمار مشکوک به عفونت ثانویه باشد.

فولیکولیت عفونی

عفونت ممکن است در هر زمان زمانی که سد دفاعی پوست مختل شود رخ دهد. در هر مورد فولیکولیت شدید یا پایدار که اقدامات فوق کمکی به آن نمی کند باید مشکوک بود. تراشیدن و کوتاه کردن مو درست قبل از عمل کاشت،  3٪ افزایش در عفونت جراحی نشان داده است.

گروه های در معرض خطر

افرادی که محیط کارشان گرد و غبار دارد، عدم شستشوی مداوم پوست سر، خاراندن یا خراشیدن پوست سر، عفونت متقاطع در مرکز بیمارستانی، یا شرایط خاص بالینی سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند دیابت می تواند خطر دیابت ملیتوس را افزایش دهد. استافیلوکوک اورئوس، سودوموناس آئروژینوزا، آنتروباکتر، کلبسیلا و پروتئوس به عنوان پاتوژن یا بیماری زا معرفی شده اند.

درمان و پیشگیری

قبل از استفاده از درمان با آنتی بیوتیک، مواد چرکی باید کشت شوند. این کار همانند مدیریت هر عفونت زخم پس از عمل است.

نتیجه نهایی

اگر چه این شرایط تهدید کننده زندگی نیست، اما پوستول های پراکنده به دلیل ظاهر ناخوشایند و مشخص خود باعث ناخوشنودی بیماران هستند. اکثر بیماران می خواهند عمل کاشت موی خود را بدون جلب توجه دیگران و به صورت راز پیش خود حفظ کنند. اگر اجازه بدهیم التهاب مزمن گرید پایین، بیش از چند ماه یا چند سال ادامه پیدا کند، ممکن است منجر به آلوپسی اسکار به همراه آسیب فولیکولی و ریزش مو شود. همیشه یک نگرانی وجود دارد که فولیکولیت ممکن است بر ماندگاری و بقای گرافت تاثیر بگذارد. خوشبختانه، با اقدامات پیشگیرانه مناسب و درمان، اکثر فولیکولیت ها به طور عادی فروکش می کنند و به ندرت بر نتایج نهایی تأثیر می گذارند.